ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Emil Nolde: Grote klaprozen
Emil Nolde: Grote klaprozen
Onschuldig rood
door René Rosmolen
In 1906 werd de Duitse expressionistische schilder Emil Nolde (1867-1956) uitgenodigd om lid te worden van de kunstenaarsgroep de Brücke. Hiermee begon een intensieve fase in zijn werk. Ook zijn eerste bloemenschilderijen ontstonden vanaf die tijd. In het plaatsje Alsen op het Deense platteland, waar Nolde samen met zijn vrouw Ada een vissershuisje bewoonde, werd hij geïnspireerd door de bloeiende planten in zijn eigen tuin. In zijn biografie zegt Nolde over de start van deze reeks: ‘De kleuren van de bloemen trokken me onweerstaanbaar aan, en ineens stond ik daar te schilderen. De kleuren van de bloeiende bloemen, de zuiverheid van de kleuren: ik voelde liefde voor de bloemen om hun levenslot: ontkiemen, bloeien, stralen, verwelken en weggegooid in een kuil’ (Jaren van strijd, blz. 100). Ook in latere jaren bleven tuinen en bloemen een centraal thema in Nolde’s oeuvre. Overal waar hij zich langere tijd vestigde legde hij bloementuinen aan.
In 1908 schilderde hij dit schilderij Grote klaprozen. Geïnspireerd door Van Gogh brengt hij deze bloemenpracht van zeer dichtbij in beeld. Alsof je door een zoomlens van een fototoestel kijkt. Oog in oog sta je als kijker voor dit dansende en dappere rood.
Ik las ooit dat de klaproos alleen op verstoorde grond aangetroffen wordt. Zolang de bodem met rust wordt gelaten, kan het zaad desnoods honderd jaar blijven liggen. Pas wanneer de grond omgewoeld wordt, ontkiemen deze ‘slapende’ zaden. Dat is wat er in de eerste wereldoorlog in Frankrijk en België gebeurde, toen soldaten elkaar vanuit de loopgraven met granaten bestookten. De grond werd omgeploegd en er verschenen tussen de loopgraven uitbundige velden vol klaprozen. Sindsdien is de klaproos (poppy) symbool van de grote oorlog.
Ik kijk nogmaals naar Nolde’s klaprozen. Hij schilderde vóór de oorlog. Ik kan er niet meer naar kijken zonder de oorlog. Slapend zaad door geweld ontkiemd. Slapend zaad dat tot waakzaamheid maant. Het onschuldige rood bevraagt mij op mijn geweld.
*******
Emil Nolde: Grote klaprozen, 1908.
René Rosmolen is theoloog, creatief therapeut en kunstenaar. Hij studeerde in Leiden en was NH predikant in de kerkelijke gemeentes van Dordrecht, Garijp en Hoogland. Momenteel werkt hij als geestelijk verzorger in het psychogeriatrisch verpleeghuis ‘Lisidunahof’ in Leusden. Als creatief therapeut heeft hij een eigen praktijk voor rouw- en ziekteverwerking en geestelijke begeleiding. Zijn beeldend werk bevat foto’s en schilderijen. Op diverse locaties heeft hij exposities gehouden van eigen beeldend werk. Hij schildert zowel vrije (portretten, stillevens, landschappen) als religieuze thema’s. Hij heeft twee kruiswegen gemaakt (krijt en verf). De krijtversie is bekroond met de PKN-prijs tijdens de expositie Non Verbaal in de Oranje kerk te Amsterdam. Beide kruiswegen worden op vele plaatsen in kerken geëxposeerd.
Voor materiaal voor de periode van Zondag Trinatis tot Advent, klik hier