ArtWay

De veertigdagentijd herinnert mij eraan dat ik niet vast hoef te zitten in oude patronen van denken en handelen. Vernieuwing is mogelijk.

Kunstenaars

Tol, René van

René van Tol

Levensloop
René van Tol werd geboren in 1958 te Amsterdam. Van 1976 tot 1979 studeerde hij kunstgeschiedenis aan de V.U. te Amsterdam. Van 1979 tot 1981 studeerde hij grafiek aan de Koninklijke Academie in Den Bosch met als leraren Eduard Flor en Dick Cassee. Van 1981 tot 1983 studeerde hij schilderen en grafiek aan de Rietveld Academie te Amsterdam bij o.a. Herman Gordijn, Henk Huig en Charlotte Mutsaerts. Ook volgde hij gastlessen van Co Westerik.
 
 
Vanaf 1983 is hij werkzaam als beeldend kunstenaar te Amsterdam. Tevens is hij werkzaam in het Nederlands Marionettentheater te Amsterdam. Vanaf 1990 maakt hij werk geïnspireerd op de Bijbel en de christelijke traditie. Dit resulteerde in 2004 in een opdracht voor een wandschildering in de Obrechtkerk te Amsterdam voorstellende de Annunciatie. In 2009 kocht het Catharijneconvent negen werken van René van Tol.
 
Over mijn werk
René van Tol is rooms-katholiek en zijn werk is sterk beïnvloed door de katholieke theologie, met name het concept van de drie-eenheid. De leer van de drie-eenheid verbindt het transcendente met het immanente. Het verbindt het tijdloze met het tijdelijke. De eeuwige God die buiten de tijd staat is ook God in de tijd, de geïncarneerde God, ofwel Christus. De Geest is het verbindende element tussen deze twee. Deze drie theologische concepten kunnen volgens René van Tol eenvoudig vertaald worden naar de beeldende kunst. Ook in de beeldende kunst hebben we immers te maken met twee tegenovergestelde elementen: de abstracte tijdloze vormentaal en de in de tijd waargenomen figuraties met hun ruimtelijke eigenschappen. Deze twee kunnen elkaar bevruchten. Het is deze bevruchting die ervoor zorgt dat hetzelfde steeds weer als nieuw ervaren kan worden.
 
In zijn aandacht voor de dialectiek van het abstract-tijdloze en concreet-lichamelijke staat René van Tol in de traditie van de West-Europese kunst. Dit betekent dat in zijn religieuze kunst het tastbaar lichamelijke een grote rol speelt. God heeft een lichaam aangenomen dus het lichamelijke is belangrijk. Van Tol zou zijn werk dan ook niet zuiver spiritueel willen noemen. Het religieuze en het spirituele zijn voor Van Tol niet identiek. Daarom is zijn werk ook bewust figuratief. Het spirituele in zijn werk is dat element dat ervoor zorgt dat zijn figuraties niet vervallen in het mechanisch reproduceren van de waargenomen wereld om hem heen. Meer over zijn visie kunt u lezen op zijn website, met name in zijn essay ‘The Elements of Art’.
 
Motivatie
Het christendom speelt op dit moment in onze samenleving de rol van zondebok. Dit betekent dat er op het christendom in veel kringen, met name in het kunstcircuit, een taboe rust. Een taboe creëert een verbod en veroordeling tegelijkertijd. Het creëert een verbod om met een iets in aanraking te komen door een mythe te creëren dat het verderfelijk is. Het verklaart iets besmet. René van Tol probeert in zijn werk de schoonheid van het christelijk denken en de christelijke traditie zichtbaar te maken. Hij probeert te laten zien dat het christelijk denken het fundament van onze cultuur is. Daarom zijn de thema's die hij gebruikt altijd gebaseerd op bestaande voorbeelden uit de traditie. De geschiedenis van de westerse kunst is een grote stroom van het steeds weer opnieuw oppakken van dezelfde thema's. René van Tol sluit zich daar bij aan. Vaak zijn zijn werken dan ook remakes van bestaande schilderijen.
 
1. Kruisiging, 2012, 190 x 70 cm, olieverf. Bij dit schilderij heb ik de verlatenheid van Christus willen uitdrukken; gestoken door de lans enerzijds en de verduisterde natuur anderzijds.

2. Michaël en Nietzsche, 2012, 160 x 80 cm. Nietzsche is voor mij de moderne filosoof bij uitstek, de filosoof die het christendom in zijn geheel afwijst. Dit schilderij drukt het conflict van onze tijd uit: het conflict tussen moraal en ongelimiteerde zelfexpressie.

3. Martelaar, 2011, 150 x 160 cm, olieverf. Hier een uitbeelding van een christelijke martelaar, die zich onderwerpt aan het natuurlijk geweld en haar niet weerstaat.

4. Madonna, 2010, 73 x 56 cm, olieverf. Voor mij is het maken van christelijke kunst voor het grootste deel het maken van 'remakes', het gebruiken van thema's en ontwerpen die al bestaan. Zo sluit ik mij met mijn madonna's aan bij de eindeloze reeks madonna's die in de geschiedenis gemaakt zijn. We kunnen hier spreken van een eeuwenlange reeks variaties op eenzelfde thema. Dit 'variëren' behoedt ons van een te persoonlijke religieuze uiting en verbindt ons met het religieuze gedachtegoed van onze voorouders. Het verbindt ons met de christelijke gemeenschap van alle tijden.
 
5. Madonna, 2012, 70 x 60 cm, olieverf.  
 
Publicaties
René van Tol: ‘Body language, dat is katholiek’, Katholiek Nederland, 11 mei 2012. Klik hier om het artikel te lezen
 
Op het internet