Leendert Houtekamer, beeldhouwer (1956-2020)
Levenswerk
Leendert Houtekamer, beeldhouwer (1956-2020)
door Adri Geelhoed
Isabelle, gips
Beginnen bij het einde
Enigszins achteroverleunend, met gebogen hoofd en gesloten ogen, is ze in de kerk geplaatst voor een groot in de muur ingemetseld eeuwenoud grafmonument, het beeld Isabelle. ‘Een mooi contrast tussen licht en donker’, zegt Leendert Houtekamer bij het inrichten van de laatste expositie waaraan hij meedoet, in de Grote of Maria Magdalenakerk in Goes. Dit beeld vormt het begin van de rondgang langs de expositie De Stilte in september 2018.
Er is een grote schoonheid in dit beeld van monumentale rust en diepe droefheid. De vrouw is volmaakt in zichzelf gekeerd, gebukt onder een moeilijk te delen leed. De ogen gesloten houdend sluit ze alles buiten. De tijd staat stil. Gedachten lezen is niet nodig, dit gaat over verlies en dood. De ontmoeting met dit werk laat je niet onberoerd. Het beeld is niet alleen buitenkant, materie, het toont ook geest.
Na De Stilte maakt Leendert Houtekamer plannen voor nieuw werk. Ook het hernemen van bestaande werken. Van een aantal beelden bevalt een detail hem niet. Nieuwe afgietsels worden gemaakt. Hij wil ook meer in tere kleuren gaan werken. Elke dag naar zijn atelier gaan.
In maart 2020 wordt hij echter ziek. Zondag 19 april overlijdt hij in het ziekenhuis van Goes aan de gevolgen van corona, na drie weken op de intensive care en na een korte hoopvolle opleving.
Isabelle, gips
In zijn ruime atelier in ’s-Heer Hendrikskinderen blijft een schat aan beelden achter. In de woning boven het atelier staan ‘mijn mooiste werken’, zoals hij heeft gezegd. Onder meer Isabelle is daar te vinden. Het is nu moeilijk dit beeld niet op het lot van zijn maker te betrekken.
In de weken daarna zie ik een mij onbekende versie van Isabelle. Een enigszins ruwe variant, met de tere kleuren waar hij naar op zoek was, hoofd en haar van de vrouw in twee tinten zachtgroen. De ruwere textuur en de kleur maken het verdriet nog intenser, lijkt het, hooguit verzacht door het ochtendlicht, het licht waarvan de beeldhouwer zo hield. Het licht dat alles zichtbaar en tastbaar, dus levend maakt.
Isabelle, gips gepatineerd
In deze tijd van corona wordt de vraag gesteld waarom de pandemie geen ‘gezicht’ krijgt. In Nederland zien we nog geen foto’s van slachtoffers in de krant. Wellicht is het te vroeg voor een monument. Ik nomineer toch nu reeds dit beeld van Leendert Houtekamer: Isabelle.
Dat Leendert Houtekamer de kant van het beeldhouwen op zal gaan weet hij zelf niet als hij in 1975 aan de opleiding Tehatex begint in Tilburg. Hij krijgt er les van onder meer Arie Berkulin en Jan Goossen. In zijn laatste studiejaren maakt hij zijn eerste portretten in een tijd dat abstract werk in de kunstwereld de norm is. Zelf werkt hij van meet af aan in de traditie van de moderne klassieken en van het ambachtelijke. Docenten kunnen hem dan ook nauwelijks helpen, noodgedwongen gaat hij in veel opzichten zijn eigen weg.
Huib, lindenhout
In de eerste jaren na de academie legt Houtekamer zich ook toe op het hakken in hout, steen, keramiek en bronsgieten. Daarnaast houdt hij zich bezig met kalligrafie. Hij ontwikkelt zich in de breedte, iets dat blijkt uit de studies in verschillende materialen van Huib, een ver familielid dat zich geduldig laat portretteren in ruil voor gezelschap. Een sterke contour, werken met licht en schaduw en een neiging om de vorm te vereenvoudigen: kenmerken die blijven door de jaren heen.
Musicus, brons (1996)
In zijn vroegste portretten is de expressie belangrijk, het boetseren in klei levert een gevoelige textuur op, die zichtbaar blijft in de bronzen afgietsels. Een van de eerste opdrachten is het maken van een portret bij het afscheid van een dirigent. Het wordt geen portret van een bestaand persoon, maar de Musicus. De moeder van de musicus schrijft hem: ‘Prachtig heeft u het innerlijk luisteren afgebeeld.’ Ik denk dat dit opvalt in de portretten van Leendert Houtekamer: dat ze meer laten zien dan het zichtbare en tastbare. De portretten spreken tegen de kijker in een menselijke taal.
Ursula, gips (gepatineerd)
Het boetseren in klei is gebleven. Maar op zeker moment kiest Houtekamer voor het materiaal gips voor zijn eindwerkstukken, een keuze die vrij zeldzaam is. Hij werkt met voornamelijk vrouwelijke modellen, waaronder Ursula opvalt door haar veelvuldige aanwezigheid. Blik in de verte, krachtig en zelfverzekerd. Het gips krijgt allerlei kleuren. Eenzelfde beeld krijgt zo meerdere verschijningen.
Vincent, gips (gepatineerd) Francesca, gips
Het zoeken naar het eigene van ieder model is kenmerkend voor de portretten van Houtekamer. Zonder uitzondering zijn het persoonlijkheden waar de kijker mee wordt geconfronteerd. Na verloop van tijd verlegt hij zijn koers. De expressieve wijze van boetseren, met kleine plakjes klei, bevalt hem minder, hij vindt het te gemakkelijk: ‘Iets te willekeurig.’
Hij gaat werken in een veel gladdere techniek, die hij niet alleen hanteert tijdens het boetseren. Ook het gips wordt nog langdurig bewerkt. Hij schuurt eindeloos. Op zoek naar een zekere volmaaktheid, maar altijd mét een ziel. De beelden hebben geen jaartallen, jaren tellen niet en niets is ‘voltooid’.
Details zijn er niet meer dan nodig is, een bepaalde abstractie blijft altijd ondanks de eerste indruk van verregaand realisme. De kleur is nu vaker afwezig. ‘De serene uitstraling van het wit bevalt me,’ zegt hij. ‘Licht en schaduw zie je zo beter dan wanneer het beeld een kleur heeft.’
Mathilde (links) en Dorocella, beide gepatineerd gips
Houtekamer is ondanks dat een colorist. Dat toont hij in enkele polychrome werken. Dorocella is een van de krachtige, trotse vrouwen die Houtekamer portretteert. Acrylverf, inkt, schoensmeer en andere materialen kleuren het beeld fijnzinnig. Dit verraadt een sterk gevoel voor de contour, lijnen die moeten doorlopen, vormen die op elkaar rijmen. Maar ook Dorocella heeft iets wat zich aan ons waarnemen onttrekt. Haar hoofddoek, de traditionele ‘angisa’ van vrouwelijke creolen in Suriname, beschrijft door de manier van vouwen de gemoedstoestand van de draagster. Moeilijk te lezen voor outsiders spreekt het beeld deels in geheimtaal.
Mathilde, gips (gepatineerd)
Voor wie zich enige tijd met het werk van Leendert Houtekamer bezighoudt dringt zich het woordenpaar ‘kwetsbaarheid en kracht’ op. Op de eerdergenoemde expositie De Stilte staat voor een pilaar in het laatgotische licht het kleurige beeld Mathilde. Een bezoekster noteert op Facebook:
Mathilde.
Daar stond je. En ik ook. Als aan de grond genageld.
Ik zag je kracht, je verdriet, je innerlijke schoonheid.
Moest mijn tranen bedwingen.
Stil liep ik verder. Had nog uren naar je kunnen kijken.
Later vertelden ze mij dat je veel geleden hebt. Dat had ik al gezien, zei ik.
Kwetsbaarheid en kracht, gecombineerd in een en hetzelfde kunstwerk. Je ziet voor je hoe het woordloze gesprek plaatsvindt tussen beeld en bezoekster.
Chinees meisje 1 met vlecht, gips
Na een periode waarin vooral koppen ontstaan komt er steeds meer ‘lichaam’ bij. Tenslotte boetseert Leendert Houtekamer ook levensgrote figuren. Hij heeft een voorkeur voor modellen uit andere culturen. Chinees meisje bestaat in minstens vier varianten, grotendeels eender maar verschillend voor wie goed kijkt. Het verschil zit ‘m in een korte of lange mouw of in de vorm van een vlecht. Wonderbaarlijk is de aandacht die hij besteedt aan het haar van zijn modellen, met liefde observeert hij alle details.
‘Verstild’ en ‘ingetogen’ zijn woorden die steeds vaker vallen als hij het over zijn eigen werk heeft. Dit is waar hij naar zoekt, de eenvoudige menselijke verschijning zoals die zich aan ons voordoet.
Dr. Hendrika Ghijssen, Belgisch hardsteen (2015)
In 2015 krijgt Leendert Houtekamer de opdracht om een portret te maken van mevrouw Dr. Hendrika Ghijsen, samensteller van het Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Aan de hand van enkele foto’s van haar boetseert hij grotere en kleinere voorstudies, die worden gegoten in gips. Vervolgens hakt hij het beeld uit Belgisch hardsteen, een nieuwe ervaring. Met dit zware werk is hij gedurende een klein jaar bezig. Het monument heeft een eervolle plaats gekregen in een plantsoen in Domburg.
In een interview (RD) zegt Leendert Houtekamer affiniteit te voelen met Hendrika Ghijsen; ‘Ik denk dat zij een sterke, wilskrachtige vrouw was die zich met overgave stortte op de dingen waar ze mee bezig was. Ze wist wat ze wilde en wilde dat zo goed mogelijk volbrengen’.
De vergelijking met Hendrika Ghijsen gaat wellicht op. Leendert Houtekamer is bescheiden, werkt hard en gaat in zekere zin schuil achter zijn beelden. Hij exposeert zelden en nauwelijks buiten de provincie Zeeland. Een enkele maal in een fraaie tuin die voor even een beeldentuin wordt, in een mooie kerk of in een landelijk gelegen galerie. Hij kent de kwaliteit van zijn eigen werk, weet wat hij wil. Hij is ook gevoelig, in zekere zin een kwetsbaar mens. Al zijn werk is gemaakt met eerbied voor de Schepper en zijn schepping.
Eindigen bij het begin
Alle beelden, het hele levenswerk, zijn bijeengebracht in het ruime atelier, een oude dorpsschool. Overal staat mooi, vaak onbekend werk. In de berging achter het atelier zie ik een gipsen beeld, in dit licht lijkt het een stilleven van Morandi. Een beeld dat ik herken. In het eerste jaar van onze opleiding in Tilburg (ik arriveerde een jaar na Leendert) was het traditie te boetseren naar een voorbeeld, een gipsen kopie van een renaissancebeeld. Het boetseren, het maken van een mal en het gieten in gips werden op deze wijze geleerd. Het gipsen afgietsel van Leendert staat hier in het licht, waarschijnlijk de allereerste van honderden portretten die zijn gaan leven onder de handen van Leendert Houtekamer. De verstilde schoonheid en de ernst zijn hier bij de aanvang al aanwezig. Een voorbode van wat komen gaat.
Kopie naar een renaissancebeeld, gips (1975)
*****
Fotografie Adri Geelhoed, Han Houtekamer en Jaco Verburg
Adri Geelhoed (1957) maakt werk in verschillende beeldende disciplines. In acryl schildert hij zijn belangrijkste onderwerp, het Zeeuwse landschap. Daarnaast maakt hij abstracte collages en reliëfs. Het gebied tussen figuratie en abstractie interesseert hem het meest, ook in de kunst van anderen. Sinds 2000 exposeerde hij op vele plaatsen in Nederland en ook buiten de grenzen. In 2012 verscheen het boek Zeeuwse kleuren & vergezichten met een overzicht van zijn landschappen. Behalve met beelden is hij graag met taal bezig. Meer informatie is te vinden op www.adrigeelhoed.nl.
Meer:
28 maart 2024 / Rouault, Chagall, Arcabas en Jacques Maritain28 februari 2024 / Hoe kunst werkt
01 februari 2024 / Geometrie in de christelijke kunst
Geometrische verschijningsvormen doen ons meer begrijpen van een God, wiens ontwerp voor het heelal doortrokken is van subtiele onderliggende getalsverhoudingen.
Lees meer...13 oktober 2023 / Peter Howson – De uitputtingsslag
door Willem de Vink
Wie in de wereld van Peter Howson duikt, wordt door elkaar geschud, overweldigd en murw gebeukt door een bombardement aan gewelddadige beelden.
Lees meer...07 augustus 2023 / De kerk: partner in onze culturele ontwikkeling
door Grady van den Bosch
Op welke manier kan de kerk partner zijn in de culturele ontwikkeling van de Nederlander van nu?
Lees meer...12 juni 2023 / De Heilige Driehoek Biënnale in Oosterhout
TENTOONSTELLING: GELO0F
De Heilige Driehoek Biënnale in Oosterhout, 3 juni t/m 16 juli 2023
door Wessel Stoker
Lees meer...28 april 2023 / Jan Pieter Gootjes: KNOWN
veertig jaren tijd,
een dorstige druppel op eeuwig
doortocht.
vandaar en waarnaartoe
verlangen naar rust.
10 april 2023 / Jan Pieter Gootjes: KNOWN
veertig jaren tijd,
een dorstige druppel op eeuwig
doortocht.
vandaar en waarnaartoe
verlangen naar rust.
16 februari 2023 / Littekens. Bij Garden of Scars van Ibrahim Mahama
door Klaas Holwerda
Het is ronduit schokkend geconfronteerd te worden met de omvang van de Nederlandse rol in het slavernijverleden.
Lees meer...06 januari 2023 / Nigel Halliday: Het abstract expressionisme
Zou een kind dit ook kunnen maken? De schilders zelf namen hun werk heel serieus en gebruikten het om antwoorden te vinden op hun diepste vragen.
Lees meer...01 december 2022 / ArtWay nieuwsbrief 2022
Nieuwsbrief
en
Boekenlijst 2022
Lees meer...20 oktober 2022 / Kuyper, kunst, kerkbouw
Na drie eeuwen stilte over kunst op het theologische gereformeerde erf was daar opeens Abraham Kuyper, wiens grote verdienste het was dat hij de kunst opnieuw op de kaart zette.
Lees meer...06 september 2022 / Juliaan Lampens: Bedevaartskapel van Kerselare
door Koenraad De Wolf
Te midden van een zee van banale architectuur pleitte architect Lampens zijn hele leven voor een eerlijke en degelijke bouwkunst.
Lees meer...04 augustus 2022 / Woord in beeld in het werk van Roel Herfst
'Je moet ervoor zorgen dat de eerste reactie van de beschouwer niet het lezen van de tekst is, maar het geboeid zijn door de visuele ervaring van de totaliteit.'
Lees meer...01 juni 2022 / Magdalena Abakanowicz: The Unrecognised
In het Citadelpark in Poznan waar in 1945 Duitse en Russische soldaten een nietsontziende strijd hebben gevoerd, staan in de groene vlakte 112 verroeste sculpturen.
Lees meer...21 april 2022 / De kerk: partner in onze culturele ontwikkeling
door Grady van den Bosch
Op welke manier kan de kerk partner zijn in de culturele ontwikkeling van de Nederlander van nu?
Lees meer...08 april 2022 / Kruisweg van Pierre Servat
'Het hele lijdensverhaal laat ik afspelen in onze tijd. Een tijd die voor miljoenen mensen een lijdensweg op aarde is. Vele onschuldige mensen worden steeds opnieuw vermoord, gemarteld, gestenigd, de handen afgerukt.'
Lees meer...16 maart 2022 / De Bijbel is niet veilig
door Ned Bustard
De Bijbel is een boek over gewone mensen die naast geestelijk ook hebzuchtig, berooid, haatdragend, seksueel en egoïstisch zijn.
Lees meer...22 februari 2022 / Barmhartigheid in de kunst
door Marleen Hengelaar-Rookmaaker
Hier wordt de barmhartigheid gevierd, ook als die gepaard gaat met offervaardigheid en lijden.
Lees meer...07 januari 2022 / Kuyper, kunst, kerkbouw
door Marleen Hengelaar-Rookmaaker
Het was Abraham Kuypers grote verdienste dat hij de kunst opnieuw op de gereformeerde kaart zette.
Lees meer...09 december 2021 / Nieuwsbrief en boekenlijst 2021
Over het voortbestaan van ArtWay
Vanaf Pasen 2022 – precies twaalf jaar na de start van ArtWay – verschijnt de beeldmeditatie niet langer wekelijks, maar maandelijks.
Lees meer...03 november 2021 / Joseph Beuys: Een spirituele en Duitse kunstenaar
door Wessel Stoker
Beuys ontwerpt met behulp van redevoeringen, interviews, Aktionen, vitrines en environments een nieuwe maatschappijorde als een Gesamtkunstwerk.
Lees meer...06 oktober 2021 / Spel van Licht
Door
Ingrid de Zwart, predikant
en
Mayke van Veldhuizen, choreograaf en danser
Lees meer...24 augustus 2021 / Maria Magdalena – Kroongetuige, Zondaar, Feminist
Een boekbespreking door Wilma Wagenaar
De kunstwerken zeggen meer over de tijd waarin zij gemaakt zijn dan over Maria Magdalena zelf.
Lees meer...27 juli 2021 / De bijna honderdjarige Jentsje Popma
door Jan Henk Hamoen
Glaskunst als geloofsbelijdenis. De bijna honderdjarige Jentsje Popma: schilder, beeldhouwer, glazenier
Lees meer...30 juni 2021 / De zee van God die in de vensters staat
door Marco Batenburg
Ik wil onderzoeken welke betekenis beschilderde glasvensters in een kerkgebouw hebben.
Lees meer...13 mei 2021 / Ineke Ruiter: Tekentaal en rouw
Het maakt niet uit waar je geboren wordt, een kind gaat tekenen en maakt duidelijk wat hij of zij nodig heeft.
Lees meer...21 april 2021 / De kerk: partner in onze culturele ontwikkeling
door Grady van den Bosch
Op welke manier kan de kerk partner zijn in de culturele ontwikkeling van de Nederlander van nu?
Lees meer...23 maart 2021 / Vijftig jaar kunsttheologie: 1970 tot heden
door Victoria Emily Jones
Er is in de afgelopen halve eeuw, vooral in de laatste twintig jaar, enorme vooruitgang geboekt op het terrein van de kunsttheologie.
Lees meer...08 januari 2021 / Cornelis Rijnsdorp
door K. van der Zwaag
Anne Schipper ontrukte Rijnsdorp aan de vergetelheid door twee boeiende proefschriften aan hem te wijden.
Lees meer...11 december 2020 / Kerstnieuwsbrief 2020
Wat het Artway-platform zo mooi maakt is het wereldwijde bereik; dankzij onze meertaligheid. In alle landen van de aarde zijn er ArtWay-bezoekers.
Lees meer...27 oktober 2020 / Kunst in de kerk: een pastorale kans
door Mark Delrue
Drie vragen over de relatie tussen kunst en geloof: zijn kunst en Kerk bondgenoten, plaatsvervangers of elkaars tegenstrevers?
Lees meer...18 september 2020 / BOEKBESPREKING KUNST D.V.
door Gertjan Schutte
Kunst wordt te vaak nog gezien als een optie die ook weer overbodig is, in plaats van een onmisbaar onderdeel van het leven.
Lees meer...17 augustus 2020 / BOEKBESPREKING
Hoe andere culturen de Bijbel zien
Christian Weber, Wie andere Kulturen die Bibel sehen. Ein Praxisbuch mit 70 Kunstwerken aus 33 Ländern.
Lees meer...17 juli 2020 / Neocalvinisme en kunst IV
Lambert Zuidervaart: de betekenis van een kunstwerk is geen neutraal feit maar een meer of minder waardevolle bijdrage aan het floreren van mensen in de samenleving.
Lees meer...12 juni 2020 / Neocalvinisme en kunst III
Calvijn en kunst: zuivere visie of blinde vlek?
door Adrienne Dengerink Chaplin
Lees meer...14 mei 2020 / Neocalvinisme en kunst II
Hans Rookmaaker: De vrijheid van de kunstenaar
De Here spreekt ons aan als mondige mensen, die in vrijheid aan het werk kunnen en mogen gaan.
Lees meer...17 april 2020 / Neocalvinisme en kunst I
Interview (1992) door Pieter van Kampen met Calvin Seerveld, emeritus hoogleraar in de esthetica.
Dit is de eerste blog in een serie over neocalvinisme en kunst
Lees meer...25 maart 2020 / De Pietà
door Grady van den Bosch
De Pietà is intiem en tijdloos. Het is een close-up van de relatie tussen de moeder en haar dode kind, in oorsprong Maria en Jezus.
Lees meer...22 februari 2020 / De mythe over de kunstenaar
Onze cultuur is doortrokken van ideeën over kunstenaars. En dat roept de vraag op: wat voor invloed hebben die ideeën op ons handelen en leven als kunstenaar?
Lees meer...15 februari 2020 / Tussen figuratief, decoratief en abstract
Na de Tweede Wereldoorlog pakten kunstenaars vrijwel allemaal hun figuratieve stijl op van voor 1940. Maar de nieuwe abstracte kunst drong op. Wat betekende dit voor de kerkelijke kunst?
Lees meer...07 december 2019 / ArtWay Nieuwsbrief 2019
Steun ArtWay en ontvang het boek Kunst D.V. over calvinisme, neocalvinisme en kunst.
Lees meer...16 november 2019 / Laagvliegers, God en het alledaagse
door Ignace Schretlen
Misschien heeft Hij mij geleerd dat niets in het alledaagse vanzelfsprekend is.
Lees meer...23 september 2019 / Thijs Buit, schilder
Arie Slob: 'Ik durf wel te stellen dat Thijs Buit in kringen van gereformeerde calvinisten baanbrekend werk heeft verricht.'
Lees meer...04 september 2019 / Adhémar Vandroemme: De lijdende Christus
door Koos van Noppen
Ik kan deze beeltenis niet los zien van de context. In dit West-Vlaamse stadje en de ommelanden telt men de doden van de Eerste Wereldoorlog bij tienduizenden.
Lees meer...31 juli 2019 / De Biblebelt in het Catharijneconvent
door Ineke de Jong
De werken van de hedendaagse refokunstenaars vormen wat mij betreft het hart van de tentoonstelling. Zij vertalen de refobelevingswereld in beelden.
Lees meer...02 juli 2019 / QR-code van Paul Boer bij de Fundatie
Door deze unieke grafische afdruk te scannen wordt het kunstwerk zichtbaar. De code dient namelijk als een poort naar zijn kunstwerk, terwijl het kunstwerk op zijn beurt ook een poort is.
Lees meer...08 juni 2019 / Moderne kunst met christelijke thematiek
Wessel Stoker over zijn nieuwe boek
Kunst met christelijke thema’s staat ten dienste van de spiritualiteit van mensen binnen en buiten de kerk.
Lees meer...29 mei 2019 / Moderne kunst met christelijke thema’s
Wessel Stoker over zijn nieuwe boek
Kunst met christelijke thema’s staat ten dienste van de spiritualiteit van mensen binnen en buiten de kerk.
Lees meer...03 mei 2019 / Kunst als onderdeel van de theologiestudie
Niet alleen christelijke kunst is voor de theologieopleiding belangrijk. Ook wereldse kunst is belangrijk omdat je je als theoloog altijd verhoudt tot de samenleving waarin je je bevindt.
Lees meer...27 april 2019 / Het beeld na de beeldenstorm
door Jacolien Wubs
Er is zoiets als een vroege protestantse beeldcultuur. Na de Beeldenstorm en Reformatie werd gezocht naar nieuwe manieren om de kerkruimte in te richten en te verfraaien.
Lees meer...13 maart 2019 / Art Stations of the Cross
Eigentijdse KUNSTPELGRIMAGE in Amsterdam 6 maart - 22 april
Wij hopen dat u als een pelgrim op pad wilt gaan, op zoek naar medemenselijkheid en compassie, op zoek naar meer, naar meer liefde en meer God.
Lees meer...08 januari 2019 / Werk, Bid & Bewonder
De Mythe Voorbij: Over kunst en calvinisme in het Dordrechts Museum
door Lieke Wijnia
Lees meer...01 december 2018 / ArtWay nieuwsbrief
ArtWay heeft bijzondere plannen voor 2019!
Na Londen, Washington en New York is nu Amsterdam in beeld voor een toonaangevende kunsttentoonstelling met de titel Art Stations of the Cross.
Lees meer...11 oktober 2018 / The Turn Club
door Grady van den Bosch
Het is bijzonder inspirerend om kunstenaars van allerlei slag te ontmoeten, die net als jij idealen hebben voor een betere samenleving.
Lees meer...13 september 2018 / Kunstenaarsechtpaar Berry en Janny Brugman
door Jan van der Kolk
Om goed te kunnen werken, wilden ze met rust gelaten worden. Het gevoel van onafhankelijkheid gaf hun rust en vrijheid.
Lees meer...09 augustus 2018 / Portret Florence de Werquignoeul
door Koenraad De Wolf
Dit portret vertelt het (vergeten) verhaal van de Contrareformatie en de heropbloei van het kloosterleven in de Zuidelijk Nederlanden.
Lees meer...13 juli 2018 / Neo Rauch in Zwolle
door Marieke Herweijer
Juist door de confrontatie met de absurdistische kant van het leven intrigeert het werk van Neo Rauch.
Lees meer...17 mei 2018 / Toespraak van Herwi Rikhof
bij de presentatie van zijn nieuwe boek over de Cenakelkerk van de Heilig Landstichting
‘Ik heb deze kerk leren waarderen als een echte kerk.’
Lees meer...23 april 2018 / Lodewijk Schelfhout. Nederlands eerste kubist
door Lisette Almering-Strik
Het is lastig om Lodewijk Schelfhout te plaatsen binnen de Nederlandse kunsthistorie.
Lees meer...04 april 2018 / Blog van Rikko Voorberg
Blog over de kunst van het oefenen
'Nou,' zei hij, 'ga maar doen wat jij moet doen, daar valt vanzelf een vorm omheen.'
Lees meer...15 maart 2018 / Bijbelse vrouwen als aartsmoeders
door Wim Eikelboom
De Zwolse beeldhouwer Thijs Kwakernaak maakte tien houten beelden van vrouwen uit de Bijbel. Stuk voor stuk beelden met een sterk karakter.
Lees meer...23 februari 2018 / Creativiteit en kijken met het hart
door Gottfrid van Eck
Als we volwassen worden, zullen we hopelijk ontvankelijk blijven voor het wonder van het leven en ruimte blijven scheppen voor het niet-zichtbare.
Lees meer...30 januari 2018 / Adri Geelhoed over liturgische kleden
Liturgische kleden geven kleur aan het kerkelijk jaar en herinneren de kerkganger daaraan, net zoals de gezangen die gezongen worden.
Lees meer...01 januari 2018 / Recensie Oog in Oog van Kick Bras
door Marieke Herweijer
Kick Bras schrijft over meditatie, spiritualiteit en mystiek. In dit boek focust hij op de christelijke mystiek en hoe die terugkomt in de beeldende kunst.
Lees meer...06 december 2017 / ArtWay Nieuwsbrief December 2017
Wim Eikelboom, voorzitter van ArtWay, praat u bij over het reilen en zeilen van ArtWay in het afgelopen jaar.
Lees meer...14 november 2017 / Nieuwe maatschappelijke spiritualiteit in de kerk
Zoals in andere steden krijgt ook in Zwolle het kerkgebouw een andere betekenis. De oude kerk in het centrum is hier omgedoopt tot ‘Het Academiehuis, de Grote Kerk Zwolle’.
Lees meer...24 oktober 2017 / René van Tol over film Opstanding van het lichaam
De kunst van nu neigt naar het conceptuele. Deze neiging heeft tot gevolg dat de kunstenaars steeds meer het weerbarstige van de fysieke werkelijkheid gaan mijden.
Lees meer...04 oktober 2017 / Een beeldroman van Liesbeth Labeur
Dit boek laat de verwarring en de geloofsvragen zien van een slachtoffer van incest in een reformatorisch milieu, die het geheim van misbruik met zich meedraagt.
Lees meer...08 september 2017 / Janpeter Muilwijk over Om Mattia en zelfdoding
Dood. Deze tentoonstelling is er om Mattia, Julia Mattia. Haar naam betekent Jeugdig, Geschenk van God. Zij stierf op 1 oktober 2015 door zelfdoding na een intens leven van begaafdheid, liefde en ziekte.
Lees meer...23 augustus 2017 / Het goede, het ware en het schone
Goedheid, waarheid en schoonheid behoren tot Gods esthetische normen. Een christelijke benadering van kunst staat dus tegenover de postmoderne aanname dat er geen absolute waarden zijn.
Lees meer...04 juli 2017 / Fons Litjens: Een halve kerk voor Halfweg
Wie nu de kerk van Halfweg binnenkomt wordt overdonderd door een achterwand, die het zonlicht filtert en de ruimte vult met een warm en geel licht. Het hele raam is gevuld met mensen.
Lees meer...24 juni 2017 / Heilige beelden en gehoorzame ogen
Stil worden bij een beeld van Christus herinnert mij eraan wiens beelddrager ik ben. Dit neem ik mee gedurende de dag als andere beelden mij iets anders proberen te vertellen.
Lees meer...02 juni 2017 / Pelgrimeren in Groningen
Onlangs is de Stichting Pelgrimeren In Groningen van start gegaan met 2300 km pelgrimsroutes in de provincie Groningen. Alle middeleeuwse kerken en oude kloosterterreinen zijn in de routes opgenomen.
Lees meer...04 april 2017 / MMC Schobbe in de W. de Zwijgerkerk, Amsterdam
Kunst in dienst van de kerk, de kerk in dienst van de kunst
door Marleen Hengelaar-Rookmaaker
Lees meer...07 maart 2017 / Maatschappelijk betrokken kunst
Een discussieopener door Adrienne Dengerink Chaplin
Sommige kunstenaars hebben vanwege hun groeiende ontevredenheid met de kunstwereld de overstap gemaakt naar de geëngageerde kunst.
Lees meer...01 februari 2017 / De zeven werken van barmhartigheid
Het jaar van barmhartigheid is alweer voorbij, maar het is en blijft een belangrijk thema. Hoe dachten onze middeleeuwse voorouders hierover? Dit veelluik van de Meester van Alkmaar laat het ons zien.
Lees meer...03 januari 2017 / Aniko Ouweneel over christelijke kunst
De kunstenaar daagt ons uit en moedigt ons aan om te zoeken naar de bron van onze adem, van wat ons leven de moeite waard maakt en van ons verlangen naar een verlossende harmonie.
Lees meer...09 december 2016 / Nieuwsbrief ArtWay december 2016
Like an imitation of a good thing past, these days of darkness surely will not last. Jesus was here and he is coming again, to lead us to the festival of friends.
Lees meer...01 november 2016 / Ally Gordon over religie in de hedendaagse kunst
Laten we een wandeling maken langs een paar musea in Londen. Tijdens deze wandeling wil ik de plaats van religie in de hedendaagse kunst overdenken.
Lees meer...30 september 2016 / Janna Beek over kunst in psychotherapie
Stel u voor dat u naar een schilderij of beeldhouwwerk kijkt. Dit werk roept ‘iets’ in u op. ‘Iets’ in uw binnenwereld, waar u zich nog niet bewust van bent, is geraakt. ‘Iets’ dat wacht op herkenning.
Lees meer...01 september 2016 / H.R. Rookmaaker: Spreekt kunst vanzelf?
Kunst is noch slechts een middel tot een doel, noch een religie, noch een activiteit voor een klein groepje uitverkorenen, noch een puur wereldse bezigheid. Geen van deze opvattingen over kunst doet recht aan de creativiteit waarmee God de mens heeft uitgerust.
Lees meer...29 juli 2016 / Joost de Wal over Verspijkerd en verzaagd
Veel heiligen- en devotiebeelden, vaak van gips, werden door de pastoors aan de straat gezet. En vervolgens…, vervolgens vinden we ze terug in de hedendaagse kunst. Wat doen ze daar? Betekenen ze nog iets?
Lees meer...30 juni 2016 / Wessel Stoker over hedendaagse religieuze kunst
Mijn vraag bij de prachtige tentoonstelling The Problem of God is of de curator Isabelle Malz in de catalogus aan de kijker wel een adequate uitleg geeft van kunst als religieuze kunst.
Lees meer...09 juni 2016 / Betty Spackman: Depressie en creativiteit
Als je een ronde pin bent en je een vierkante pin moet worden om in de hokjes van de samenleving te passen, is dat op z'n zachtst gezegd pijnlijk.
Lees meer...19 mei 2016 / Johannes Wickert klaagt inhumaan asielbeleid aan
Johannes Wickert is een van de zeldzame hedendaagse kunstenaars die een maatschappijkritische rol opneemt. En niet alleen in zijn schilderijen.
Lees meer...27 april 2016 / Marleen Hengelaar: Het onvervangbare beeld
Het beeld speelt een geheel eigen, onvervangbare rol in het leven van een mens. We kunnen het beeld als goede gave van God op een positieve en opbouwende manier in ons leven inzetten.
Lees meer...06 april 2016 / Reinier Sonneveld over linksige kitsch
Die handen van alle leeftijden en kleuren, die bloemen daardoorheen, en dan die wonderlijke kleurbewerking. Het is allemaal reuzesympathiek, maar ja, dat maakt iets nog geen kunst.
Lees meer...12 maart 2016 / Ned Bustard: De Bijbel is niet veilig
De Bijbel is een boek over gewone mensen die niet alleen geestelijke wezens zijn, maar ook hebzuchtig, berooid, haatdragend, hoopvol, egoïstisch en seksueel.
Lees meer...24 februari 2016 / Wilma Wagenaar: Joost Zwagerman en Marc Mulders
Zwagerman schildert een zuigend zwart universum, in de steek gelaten door een onverschillige, liefdeloze god. Ten langen leste wendt hij zich af van religie en wijdt zich aan de kunst.
Lees meer...11 februari 2016 / Robb Ludwick: Opnieuw leren kijken
Het is een gave van Abigail Tulis om ongewone combinaties heel gewoon te laten lijken, zodat de kijker uitgenodigd en misschien uitgedaagd wordt om opnieuw te leren kijken.
Lees meer...26 januari 2016 / Timon Ramaker: Kunst is broodnodig
14 januari 2016 / Kunst als onderdeel van de theologiestudie
Niet alleen christelijke kunst is voor de theologieopleiding belangrijk. Ook wereldse kunst is belangrijk omdat je je als theoloog altijd verhoudt tot de samenleving waarin je je bevindt.
Lees meer...