ArtWay

De veertigdagentijd herinnert mij eraan dat ik niet vast hoef te zitten in oude patronen van denken en handelen. Vernieuwing is mogelijk.

Het goede, het ware en het schone

Het goede, het ware en het schone 

door Philip Graham Ryken
 
De speelruimte die God aan kunst geeft betekent niet dat alles kan. God stelt hoge eisen aan kunst, net zoals hij dat aan al het andere doet. Als we Exodus 31 als gids gebruiken, dan behoren goedheid, waarheid en schoonheid tot Gods esthetische maatstaven. En deze maatstaven zijn niet relatief, zij zijn absoluut. Een christelijke benadering van kunst staat dus tegenover de postmoderne aanname dat er geen absolute waarden zijn.
 
Goedheid is zowel een ethische als een esthetische maatstaf. Besaleël en Oholiab mochten vanzelfsprekend niets maken dat tegen de Tien Geboden inging – vooral het tweede gebod dat afbeeldingen van afgoden verbood of enige andere vorm van afgodendienst (zie Exodus 20:4-5). Christelijke kunstenaars mogen daarom ook niets maken dat immoreel is of dat gemaakt is ter verering. Maar goedheid is ook een esthetische categorie. Israëls kunstenaars waren geroepen om goede kunst te maken – kunst die uitmuntend was, gemaakt met vergevorderde beheersing van de techniek in de betreffende kunstzinnige discipline. Aan het eind van zijn instructies zei God dat Besaleël en Oholiab alles volgens zijn richtlijnen moesten maken (Exodus 31:11) en als we de voorafgaande hoofdstukken in Exodus bekijken, dan zien we hoe specifiek God kan zijn. Gods zorgvuldige instructies voor het bouwen van de tabernakel herinneren ons eraan dat zijn perfectie de norm stelt voor alles wat we scheppen in zijn naam. Wat we ook maken – niet alleen in de beeldende kunst, maar in alle kunstvormen – we moeten het zo goed mogelijk maken en God alleen het beste aanbieden.
 
Dat betekent niet dat de Bijbel enige specifieke informatie geeft over de vaardigheden die voor iedere vorm van kunst nodig zijn. De maatstaven voor wat goed is komen uit de schepping zelf. Ze zijn gegeven met de materialen – de kleuren en klanken - van iedere kunstzinnige discipline. “Wat kan een kunstenaar anders gebruiken dan de materialen zoals ze zijn?,” schreef Annie Dillard. De fotograaf leert dus de eigenschappen van licht en schaduw alsook de technische aspecten van het nemen en ontwikkelen van foto’s. En de zanger leert te zingen door te experimenteren met resonantie, articulatie en andere factoren die de vorming van geluid beïnvloeden en dan te luisteren naar het resultaat. Wat dan uiteindelijk de kwaliteit bepaalt in deze en andere kunstvormen is inherent aan de kunstvormen zelf en komt dus van God als onderdeel van zijn algemene openbaring. Het verschil tussen goede en slechte kunst is niet iets wat we in de eerste plaats vanuit de Bijbel leren, maar eerder vanuit de wereld die door God is gemaakt. Maar wat de Bijbel ons wel vertelt, is dat God weet wat het verschil is en dat hij van kwaliteit houdt.
 
Om God te behagen moet kunst zowel waar als goed zijn. Waarheid is altijd een belangrijk criterium geweest voor kunst. Kunst is een belichaming van de waarheid. Ze dringt door de buitenkant van dingen heen om ze af te beelden zoals ze werkelijk zijn. De tabernakel is een goed voorbeeld. Het hele gebouw was ontworpen om waarheid te communiceren over God en zijn relatie met zijn volk. En om aan dat doel te voldoen moest de kunst die deel uitmaakte van de tabernakel waar zijn. Ze moest waarheidsgetrouw zijn. Als ze iets in de schepping voorstelde – bloemen, bijvoorbeeld, of granaatappelen – moest dit waar zijn ten opzichte van wat God had gemaakt. Het moest ook waar zijn ten opzichte van wie God is. Ieder deel van de tabernakel zei iets over God. De gouden ark symboliseerde het gezag van zijn koninklijke troon, het bronzen wasbekken gaf zijn vermogen weer om zonden weg te wassen, enz. Teneinde deze waarheden juist te communiceren, moest de tabernakel de waarheid vertellen. Haar kunst stond in dienst van de waarheid.
 
Kunst communiceert de waarheid op verschillende manieren. Soms vertelt ze een verhaal, en het verhaal is waar ten opzichte van de menselijke ervaring, het is een vleeswording van de menselijke staat. Soms vertelt kunst de waarheid in de vorm van uitspraken en beweringen. Dit is vooral het geval bij literaire kunstvormen, die met woorden spreken. Kunst kan ook emotionele waarheid overbrengen en kan dit zonder woorden doen, hetgeen vaak het geval is bij muziek. Maar wat voor verhalen ze ook vertelt en welk idee of emotie ze ook communiceert, kunst is alleen waar als het op een bepaalde manier verwijst naar het enig ware verhaal van het heil – het verhaal van Gods schepping, de zonde van de mens en de overwinning van de genade door Christus. 
 
Moderne en postmoderne kunst claimt vaak de waarheid te vertellen over de pijn en absurditeit van het menselijk bestaan, maar dat is slechts een deel van het verhaal. De christelijke benadering van het bestaan van de mens is completer en daarom ook hoopvoller (en uiteindelijk meer waarheidsgetrouw). Christelijke kunstenaars vieren dat de wereld die God heeft gemaakt in de kern goed is en doet zo recht aan wat er is. Dit is niet een vorm van naïef idealisme, maar van gezond realisme. Tegelijkertijd treuren christelijke kunstenaars over het binnendringen van het kwaad in een wereld aangetast door de zonde, rouwend om de verloren schoonheid en een gevallen paradijs. Wanneer werkelijk christelijke kunst het lijden van de in zonde gevallen mensheid afbeeldt, klinkt altijd een besef van het tragische daarvan door, zoals in de schilderijen van Rembrandt, met een bewustzijn niet alleen van wat we zijn, maar ook van wat we waren: schepsels gemaakt om als God te zijn.
 
En wat meer is, deze kunst laat ook zien wat we kunnen worden. Christelijke kunst is bevrijdend en verlossend, en dit is haar hoogste doel. Kunst is altijd een interpretatie van de werkelijkheid, en de christen moet de werkelijkheid in haar totaliteit laten zien, inclusief de hoop die in de wereld is gekomen door het leven, de dood en de opstanding van Jezus Christus. In plaats van toe te geven aan leegheid en wanhoop weten christelijke kunstenaars dat er een uitweg is. Daarom scheppen zij beelden van genade, die doen verlangen naar de nieuwe hemel en de nieuwe aarde door uit te gaan van de mogelijkheden van verlossing in Christus. Volgens de Nederlandse criticus Hans Rookmaaker lost het christelijk onderwijs over genade 
 
het praktische probleem op hoe we moeten leven in een wereld die vol zonde en goddeloosheid is. Waar de dingen liefdevol, goed, rechtvaardig en waar zijn, waar ze naar Gods wet en wil zijn, daar is geen probleem. De christen zal alle goede dingen die God heeft gegeven waarderen en ermee aan de slag gaan en ervan genieten. Maar waar de dingen aangetast en verwrongen zijn door de zonde, daar moet de christen door zijn leven, zijn woorden, zijn actie, zijn creativiteit laten zien hoe God de dingen werkelijk heeft bedoeld. Hij is een nieuw mens geworden in Christus, heeft een nieuwe kwaliteit van leven ontvangen die in overeenstemming is met Gods oorspronkelijke bedoeling voor de mens. Hij heeft van God zelf de kracht van de heilige Geest ontvangen, die hem zal helpen om zijn nieuwe leven uit de leven in de wereld om hem heen.
 
Het soort kunst dat ter eer is van God, is goed, waar en uiteindelijk mooi. Vandaag lijkt het er soms op dat de kunstwereld worstelt met een esthetiek van lelijkheid. In het verleden was schoonheid een van de hoogste prioriteiten van een kunstenaar; tegenwoordig is het voor veel kunstenaars een van de laagste prioriteiten, als het al een criterium voor kunstwerken is. Maar God houdt enorm van schoonheid, zoals we kunnen zien aan de collectie van zijn werk die in de galerie van het universum hangt. Vorm is voor hem even belangrijk als functie. Daarom was het niet genoeg dat de tabernakel op de juiste manier was ontworpen; zij moest ook mooi zijn. Er was schoonheid in de kleur van haar doeken, de schittering van haar edelstenen, de vorm van haar objecten en de symmetrie van haar verhoudingen. De tabernakel was mooi. God zorgde daarvoor door de kunstenaars speciaal met de gave van zijn Geest uit te rusten. Dit alles vertelt ons iets over wat voor een soort kunstenaar God is: een kunstenaar die van schoonheid houdt.
 
Schoonheid en waarheid horen bij elkaar. Keats zegt in zijn beroemde “Ode on a Grecian Urn”: “Schoonheid is waarheid, waarheid schoonheid – dat is alles wat je hoeft te weten.” Letterlijk genomen is Keats’ gelijkschakeling van waarheid en schoonheid (om maar niet te spreken van zijn bewering dat dit de som van alle kennis is) een overdrijving, maar het is wel waar dat waarheid en schoonheid met elkaar verbonden zijn. Het probleem met sommige moderne en postmoderne kunst is dat ze waarheid ten koste laat gaan van schoonheid. Ze vertelt alleen de waarheid over lelijkheid en vervreemding, maar laat de schoonheid van de schepping en de verlossing daarbij weg. Een groot deel van de zogenaamde christelijke kunst neigt naar het tegenovergestelde probleem, daar ze schoonheid probeert te tonen zonder de waarheid van de zonde te erkennen. Wat dit betreft is ze niet waar en oneerlijk over de tragische gevolgen van onze verlorenheid. Denk aan alle zonovergoten, sentimentele landschappen die een ideale wereld laten zien die niet is aangetast door de zondeval, of de lichte, opgewekte melodieën die het christelijke leven weergeven als een bestaan van onverdeeld geluk. Zo’n wereld mag prettig zijn om je voor te stellen, maar het is niet de wereld waar God zijn Zoon heen stuurde om haar te redden.
 
Dus wat voor kunst voldoet aan Gods maatstaven zoals die uitkomen in de tabernakel? Niet kunst die moreel slecht, onwaar of lelijk is, maar kunst die het goede, het ware en het mooie belichaamt. Met andere woorden, onze kunst moet overeenkomen met het karakter van onze God, die zelf goed, waar en mooi is. De Bijbel zegt dat God goed is en goed doet (zie Ps. 107:1; Ps. 119:68), dat Hij waarheidsgetrouw en waar is (zie. Jes. 45:19; 1 Tess. 1:9) en dat Hij liefelijk is in zijn verschijnen (Ps. 27:4; NBG vertaling). En nu zegt deze goede, ware en mooie God tot ons, in woorden die als een beginselverklaring voor christendom en kunst zouden kunnen dienen: “Schenk aandacht aan alles wat waar is, alles wat edel is, alles wat rechtvaardig is, alles wat zuiver is, alles wat lieflijk is, alles wat eervol is, kortom, aan alles wat deugdzaam is en lof verdient” (Fil. 4:8). Hoewel dit vers bredere implicaties heeft voor het hele christelijke leven, biedt het ook een stelsel van ethische en esthetische normen voor de kunstenaar en voor kunst.
 
Dit betekent niet dat goedheid, waarheid en schoonheid altijd makkelijk te definiëren zijn (vooral schoonheid niet). Het betekent ook niet dat christelijke kunstenaars nooit iets afzichtelijks kunnen afbeelden. Want de lelijkheid van de gevallen wereld is waarheid. Het christendom levert zelfs de beste verklaring voor die lelijkheid in zijn leer van de zondeval: de wereld aangetast door de zonde. Francis Schaeffer identificeerde dit als het tweede thema van de christelijke kunst, namelijk de verlorenheid van de mensheid zonder Christus en de zondige zijde van het leven van een christen. Maar we worden altijd weer toegetrokken naar de schoonheid die blijvend is – de waarheid van wat we waren, wat we zijn, en wat we kunnen worden in Christus. Volgens Schaeffer is dit het hoofdthema van de christelijke levensbeschouwing: de genade van God die betekenis en zin aan het leven geeft. In een wereld die lelijk is geworden door de zonde toont de christelijke kunstenaar de aanwezigheid van de verlossing door goed werk te maken dat waar is in zijn schoonheid.
 
******
 
Dit is een hoofdstuk uit P.G. Rykens boek Art for God’s Sake. A Call to Recover the Arts, P&R Publishing - Philipsburg, 2006. Vertaling: Marleen Hengelaar-Rookmaaker.


Meer:

28 maart 2024 / Rouault, Chagall, Arcabas en Jacques Maritain
Maritain, de intimus van kunstenaars en filosofen: ‘Is er geen mens, dan is er geen kunstenaar; door de mens te verzwelgen heeft de kunst zichzelf verwoest.’
Lees meer...


28 februari 2024 / Hoe kunst werkt
door Hilary Brand en Adrienne Dengerink Chaplin
 
Volgens Calvin Seerveld is allusivity het kenmerk bij uitstek van kunst. Het woordenboek omschrijft dit als een indirecte manier van verwijzen.
Lees meer...


01 februari 2024 / Geometrie in de christelijke kunst

Geometrische verschijningsvormen doen ons meer begrijpen van een God, wiens ontwerp voor het heelal doortrokken is van subtiele onderliggende getalsverhoudingen.

Lees meer...


13 oktober 2023 / Peter Howson – De uitputtingsslag

door Willem de Vink

Wie in de wereld van Peter Howson duikt, wordt door elkaar geschud, overweldigd en murw gebeukt door een bombardement aan gewelddadige beelden.

Lees meer...


07 augustus 2023 / De kerk: partner in onze culturele ontwikkeling

door Grady van den Bosch

Op welke manier kan de kerk partner zijn in de culturele ontwikkeling van de Nederlander van nu?

Lees meer...


12 juni 2023 / De Heilige Driehoek Biënnale in Oosterhout

TENTOONSTELLING: GELO0F

De Heilige Driehoek Biënnale in Oosterhout, 3 juni t/m 16 juli 2023

door Wessel Stoker

Lees meer...


28 april 2023 / Jan Pieter Gootjes: KNOWN

veertig jaren tijd,
een dorstige druppel op eeuwig
doortocht.
vandaar en waarnaartoe
verlangen naar rust.

Lees meer...


10 april 2023 / Jan Pieter Gootjes: KNOWN

veertig jaren tijd,
een dorstige druppel op eeuwig
doortocht.
vandaar en waarnaartoe
verlangen naar rust.

Lees meer...


16 februari 2023 / Littekens. Bij Garden of Scars van Ibrahim Mahama

door Klaas Holwerda

Het is ronduit schokkend geconfronteerd te worden met de omvang van de Nederlandse rol in het slavernijverleden.

Lees meer...


06 januari 2023 / Nigel Halliday: Het abstract expressionisme

Zou een kind dit ook kunnen maken? De schilders zelf namen hun werk heel serieus en gebruikten het om antwoorden te vinden op hun diepste vragen.

Lees meer...


01 december 2022 / ArtWay nieuwsbrief 2022

Nieuwsbrief 

en 

Boekenlijst 2022

Lees meer...


20 oktober 2022 / Kuyper, kunst, kerkbouw

Na drie eeuwen stilte over kunst op het theologische gereformeerde erf was daar opeens Abraham Kuyper, wiens grote verdienste het was dat hij de kunst opnieuw op de kaart zette.

Lees meer...


06 september 2022 / Juliaan Lampens: Bedevaartskapel van Kerselare

door Koenraad De Wolf

Te midden van een zee van banale architectuur pleitte architect Lampens zijn hele leven voor een eerlijke en degelijke bouwkunst.

Lees meer...


04 augustus 2022 / Woord in beeld in het werk van Roel Herfst

'Je moet ervoor zorgen dat de eerste reactie van de beschouwer niet het lezen van de tekst is, maar het geboeid zijn door de visuele ervaring van de totaliteit.'

Lees meer...


01 juni 2022 / Magdalena Abakanowicz: The Unrecognised

In het Citadelpark in Poznan waar in 1945 Duitse en Russische soldaten een nietsontziende strijd hebben gevoerd, staan in de groene vlakte 112 verroeste sculpturen. 

Lees meer...


21 april 2022 / De kerk: partner in onze culturele ontwikkeling

door Grady van den Bosch

Op welke manier kan de kerk partner zijn in de culturele ontwikkeling van de Nederlander van nu?

Lees meer...


08 april 2022 / Kruisweg van Pierre Servat

'Het hele lijdensverhaal laat ik afspelen in onze tijd. Een tijd die voor miljoenen mensen een lijdensweg op aarde is. Vele onschuldige mensen worden steeds opnieuw vermoord, gemarteld, gestenigd, de handen afgerukt.'

Lees meer...


16 maart 2022 / De Bijbel is niet veilig

door Ned Bustard

De Bijbel is een boek over gewone mensen die naast geestelijk ook hebzuchtig, berooid, haatdragend, seksueel en egoïstisch zijn.

Lees meer...


22 februari 2022 / Barmhartigheid in de kunst

door Marleen Hengelaar-Rookmaaker

Hier wordt de barmhartigheid gevierd, ook als die gepaard gaat met offervaardigheid en lijden.

Lees meer...


07 januari 2022 / Kuyper, kunst, kerkbouw

door Marleen Hengelaar-Rookmaaker

Het was Abraham Kuypers grote verdienste dat hij de kunst opnieuw op de gereformeerde kaart zette.

Lees meer...


09 december 2021 / Nieuwsbrief en boekenlijst 2021

Over het voortbestaan van ArtWay

Vanaf Pasen 2022 – precies twaalf jaar na de start van ArtWay – verschijnt de beeldmeditatie niet langer wekelijks, maar maandelijks.

Lees meer...


03 november 2021 / Joseph Beuys: Een spirituele en Duitse kunstenaar

door Wessel Stoker

Beuys ontwerpt met behulp van redevoeringen, interviews, Aktionen, vitrines en environments een nieuwe maatschappijorde als een Gesamtkunstwerk.

Lees meer...


06 oktober 2021 / Spel van Licht

Door

Ingrid de Zwart, predikant 

en

Mayke van Veldhuizen, choreograaf en danser

Lees meer...


24 augustus 2021 / Maria Magdalena – Kroongetuige, Zondaar, Feminist

Een boekbespreking door Wilma Wagenaar

De kunstwerken zeggen meer over de tijd waarin zij gemaakt zijn dan over Maria Magdalena zelf.

Lees meer...


27 juli 2021 / De bijna honderdjarige Jentsje Popma

door Jan Henk Hamoen

Glaskunst als geloofsbelijdenis. De bijna honderdjarige Jentsje Popma: schilder, beeldhouwer, glazenier

Lees meer...


30 juni 2021 / De zee van God die in de vensters staat

door Marco Batenburg

Ik wil onderzoeken welke betekenis beschilderde glasvensters in een kerkgebouw hebben. 

Lees meer...


13 mei 2021 / Ineke Ruiter: Tekentaal en rouw

Het maakt niet uit waar je geboren wordt, een kind gaat tekenen en maakt duidelijk wat hij of zij nodig heeft.

Lees meer...


21 april 2021 / De kerk: partner in onze culturele ontwikkeling

door Grady van den Bosch

Op welke manier kan de kerk partner zijn in de culturele ontwikkeling van de Nederlander van nu?

Lees meer...


23 maart 2021 / Vijftig jaar kunsttheologie: 1970 tot heden

door Victoria Emily Jones

Er is in de afgelopen halve eeuw, vooral in de laatste twintig jaar, enorme voor­uit­gang ge­boekt op het terrein van de kunsttheologie.

Lees meer...


10 februari 2021 / Leendert Houtekamer, beeldhouwer (1956-2020)

door Adri Geelhoed

Er is een grote schoonheid in dit beeld van monumentale rust en diepe droefheid. Het beeld is niet alleen buitenkant, materie, het toont ook geest. 

Lees meer...


08 januari 2021 / Cornelis Rijnsdorp

door K. van der Zwaag

Anne Schipper ontrukte Rijnsdorp aan de vergetelheid door twee boeiende proefschriften aan hem te wijden.

Lees meer...


11 december 2020 / Kerstnieuwsbrief 2020

Wat het Artway-platform zo mooi maakt is het wereldwijde bereik; dankzij onze meertaligheid. In alle landen van de aarde zijn er ArtWay-bezoekers.

Lees meer...


27 oktober 2020 / Kunst in de kerk: een pastorale kans

door Mark Delrue

Drie vragen over de relatie tussen kunst en geloof: zijn kunst en Kerk bondgenoten, plaatsvervangers of elkaars tegenstrevers? 

Lees meer...


18 september 2020 / BOEKBESPREKING KUNST D.V.

door Gertjan Schutte

Kunst wordt te vaak nog gezien als een optie die ook weer overbodig is, in plaats van een onmisbaar onderdeel van het leven. 

Lees meer...


17 augustus 2020 / BOEKBESPREKING

Hoe andere culturen de Bijbel zien

Christian Weber, Wie andere Kulturen die Bibel sehen. Ein Praxisbuch mit 70 Kunstwerken aus 33 Ländern.

Lees meer...


17 juli 2020 / Neocalvinisme en kunst IV

Lambert Zuidervaart: de betekenis van een kunstwerk is geen neutraal feit maar een meer of minder waardevolle bijdrage aan het floreren van mensen in de samenleving.

Lees meer...


12 juni 2020 / Neocalvinisme en kunst III

Calvijn en kunst: zuivere visie of blinde vlek?

door Adrienne Dengerink Chaplin

Lees meer...


14 mei 2020 / Neocalvinisme en kunst II

Hans Rookmaaker: De vrijheid van de kunstenaar

De Here spreekt ons aan als mondige mensen, die in vrijheid aan het werk kunnen en mogen gaan.

Lees meer...


17 april 2020 / Neocalvinisme en kunst I

Interview (1992) door Pieter van Kampen met Calvin Seerveld, emeritus hoogleraar in de esthetica.

Dit is de eerste blog in een serie over neocalvinisme en kunst

Lees meer...


25 maart 2020 / De Pietà

door Grady van den Bosch

De Pietà is intiem en tijdloos. Het is een close-up van de relatie tussen de moeder en haar dode kind, in oorsprong Maria en Jezus.

Lees meer...


22 februari 2020 / De mythe over de kunstenaar

Onze cultuur is doortrokken van ideeën over kunstenaars. En dat roept de vraag op: wat voor invloed hebben die ideeën op ons handelen en leven als kunstenaar?

Lees meer...


15 februari 2020 / Tussen figuratief, decoratief en abstract

Na de Tweede Wereldoorlog pakten kunstenaars vrijwel allemaal hun figuratieve stijl op van voor 1940. Maar de nieuwe abstracte kunst drong op. Wat betekende dit voor de kerkelijke kunst? 

Lees meer...


07 december 2019 / ArtWay Nieuwsbrief 2019

Steun ArtWay en ontvang het boek Kunst D.V. over calvinisme, neocalvinisme en kunst.

Lees meer...


16 november 2019 / Laagvliegers, God en het alledaagse

door Ignace Schretlen

Misschien heeft Hij mij geleerd dat niets in het alledaagse vanzelfsprekend is.

Lees meer...


23 september 2019 / Thijs Buit, schilder

Arie Slob: 'Ik durf wel te stellen dat Thijs Buit in kringen van gereformeerde calvinisten baanbrekend werk heeft verricht.' 

Lees meer...


04 september 2019 / Adhémar Vandroemme: De lijdende Christus

door Koos van Noppen

Ik kan deze beeltenis niet los zien van de context. In dit West-Vlaamse stadje en de ommelanden telt men de doden van de Eerste Wereldoorlog bij tienduizenden. 

Lees meer...


31 juli 2019 / De Biblebelt in het Catharijneconvent

door Ineke de Jong

De werken van de hedendaagse refokunstenaars vormen wat mij betreft het hart van de tentoonstelling. Zij vertalen de refobelevingswereld in beelden.

Lees meer...


02 juli 2019 / QR-code van Paul Boer bij de Fundatie

Door deze unieke grafische afdruk te scannen wordt het kunstwerk zichtbaar. De code dient namelijk als een poort naar zijn kunstwerk, terwijl het kunstwerk op zijn beurt ook een poort is.

Lees meer...


08 juni 2019 / Moderne kunst met christelijke thematiek

Wessel Stoker over zijn nieuwe boek

Kunst met christelijke thema’s staat ten dienste van de spiritualiteit van mensen binnen en buiten de kerk. 

Lees meer...


29 mei 2019 / Moderne kunst met christelijke thema’s

Wessel Stoker over zijn nieuwe boek

Kunst met christelijke thema’s staat ten dienste van de spiritualiteit van mensen binnen en buiten de kerk. 

Lees meer...


03 mei 2019 / Kunst als onderdeel van de theologiestudie

Niet alleen christelijke kunst is voor de theologieopleiding belangrijk. Ook wereldse kunst is belangrijk omdat je je als theoloog altijd verhoudt tot de samenleving waarin je je bevindt.

Lees meer...


27 april 2019 / Het beeld na de beeldenstorm

door Jacolien Wubs

Er is zoiets als een vroege protestantse beeldcultuur. Na de Beeldenstorm en Reformatie werd gezocht naar nieuwe manieren om de kerkruimte in te richten en te verfraaien.

Lees meer...


13 maart 2019 / Art Stations of the Cross

Eigentijdse KUNSTPELGRIMAGE in Amsterdam 6 maart - 22 april

Wij hopen dat u als een pelgrim op pad wilt gaan, op zoek naar medemenselijkheid en compassie, op zoek naar meer, naar meer liefde en meer God.  

Lees meer...


08 januari 2019 / Werk, Bid & Bewonder

De Mythe Voorbij: Over kunst en calvinisme in het Dordrechts Museum

door Lieke Wijnia

Lees meer...


01 december 2018 / ArtWay nieuwsbrief

ArtWay heeft bijzondere plannen voor 2019!

Na Londen, Washington en New York is nu Amsterdam in beeld voor een toonaangevende kunsttentoonstelling met de titel Art Stations of the Cross.

Lees meer...


11 oktober 2018 / The Turn Club

door Grady van den Bosch

Het is bijzonder inspirerend om kunstenaars van allerlei slag te ontmoeten, die net als jij idealen hebben voor een betere samenleving.

Lees meer...


13 september 2018 / Kunstenaarsechtpaar Berry en Janny Brugman

door Jan van der Kolk

Om goed te kunnen werken, wilden ze met rust gelaten worden. Het gevoel van onafhankelijkheid gaf hun rust en vrijheid. 

Lees meer...


09 augustus 2018 / Portret Florence de Werquignoeul

door Koenraad De Wolf

Dit portret vertelt het (vergeten) verhaal van de Contrareformatie en de heropbloei van het kloosterleven in de Zuidelijk Nederlanden.

Lees meer...


13 juli 2018 / Neo Rauch in Zwolle

door Marieke Herweijer

Juist door de confrontatie met de absurdistische kant van het leven intrigeert het werk van Neo Rauch.

Lees meer...


17 mei 2018 / Toespraak van Herwi Rikhof

bij de presentatie van zijn nieuwe boek over de Cenakelkerk van de Heilig Landstichting

‘Ik heb deze kerk leren waarderen als een echte kerk.’ 

Lees meer...


23 april 2018 / Lodewijk Schelfhout. Nederlands eerste kubist

door Lisette Almering-Strik

Het is lastig om Lodewijk Schelfhout te plaatsen binnen de Nederlandse kunsthistorie. 

Lees meer...


04 april 2018 / Blog van Rikko Voorberg

Blog over de kunst van het oefenen

'Nou,' zei hij, 'ga maar doen wat jij moet doen, daar valt vanzelf een vorm omheen.'

Lees meer...


15 maart 2018 / Bijbelse vrouwen als aartsmoeders

door Wim Eikelboom

De Zwolse beeldhouwer Thijs Kwakernaak maakte tien houten beelden van vrouwen uit de Bijbel. Stuk voor stuk beelden met een sterk karakter.

Lees meer...


23 februari 2018 / Creativiteit en kijken met het hart

door Gottfrid van Eck

Als we volwassen worden, zullen we hopelijk ontvankelijk blijven voor het wonder van het leven en ruimte blijven scheppen voor het niet-zichtbare. 

Lees meer...


30 januari 2018 / Adri Geelhoed over liturgische kleden

Liturgische kleden geven kleur aan het kerkelijk jaar en herinneren de kerkganger daaraan, net zoals de gezangen die gezongen worden. 

Lees meer...


01 januari 2018 / Recensie Oog in Oog van Kick Bras

door Marieke Herweijer

Kick Bras schrijft over meditatie, spiritualiteit en mystiek. In dit boek focust hij op de christelijke mystiek en hoe die terugkomt in de beeldende kunst. 

Lees meer...


06 december 2017 / ArtWay Nieuwsbrief December 2017

Wim Eikelboom, voorzitter van ArtWay, praat u bij over het reilen en zeilen van ArtWay in het afgelopen jaar.

Lees meer...


14 november 2017 / Nieuwe maatschappelijke spiritualiteit in de kerk

Zoals in andere steden krijgt ook in Zwolle het kerkgebouw een andere betekenis. De oude kerk in het centrum is hier omgedoopt tot ‘Het Academiehuis, de Grote Kerk Zwolle’.

Lees meer...


24 oktober 2017 / René van Tol over film Opstanding van het lichaam

De kunst van nu neigt naar het conceptuele. Deze neiging heeft tot gevolg dat de kunstenaars steeds meer het weerbarstige van de fysieke werkelijkheid gaan mijden. 

Lees meer...


04 oktober 2017 / Een beeldroman van Liesbeth Labeur

Dit boek laat de verwarring en de geloofsvragen zien van een slachtoffer van incest in een reformatorisch milieu, die het geheim van misbruik met zich meedraagt.

Lees meer...


08 september 2017 / Janpeter Muilwijk over Om Mattia en zelfdoding

Dood. Deze tentoonstelling is er om Mattia, Julia Mattia. Haar naam betekent Jeugdig, Geschenk van God. Zij stierf op 1 oktober 2015 door zelfdoding na een intens leven van begaafdheid, liefde en ziekte. 

Lees meer...


04 juli 2017 / Fons Litjens: Een halve kerk voor Halfweg

Wie nu de kerk van Halfweg binnenkomt wordt overdonderd door een achterwand, die het zonlicht filtert en de ruimte vult met een warm en geel licht. Het hele raam is gevuld met mensen.

Lees meer...


24 juni 2017 / Heilige beelden en gehoorzame ogen

Stil worden bij een beeld van Christus herinnert mij eraan wiens beelddrager ik ben. Dit neem ik mee gedurende de dag als andere beelden mij iets anders proberen te vertellen.

Lees meer...


02 juni 2017 / Pelgrimeren in Groningen

Onlangs is de Stichting Pelgrimeren In Groningen van start gegaan met 2300 km pelgrimsroutes in de provincie Groningen. Alle middeleeuwse kerken en oude kloosterterreinen zijn in de routes opgenomen.

Lees meer...


04 april 2017 / MMC Schobbe in de W. de Zwijgerkerk, Amsterdam

Kunst in dienst van de kerk, de kerk in dienst van de kunst

door Marleen Hengelaar-Rookmaaker

Lees meer...


07 maart 2017 / Maatschappelijk betrokken kunst

Een discussieopener door Adrienne Dengerink Chaplin

Sommige kunstenaars hebben vanwege hun groeiende ontevredenheid met de kunstwereld de overstap gemaakt naar de geëngageerde kunst. 

Lees meer...


01 februari 2017 / De zeven werken van barmhartigheid

Het jaar van barmhartigheid is alweer voorbij, maar het is en blijft een belangrijk thema. Hoe dachten onze middeleeuwse voorouders hierover? Dit veelluik van de Meester van Alkmaar laat het ons zien.

Lees meer...


03 januari 2017 / Aniko Ouweneel over christelijke kunst

De kunstenaar daagt ons uit en moedigt ons aan om te zoeken naar de bron van onze adem, van wat ons leven de moeite waard maakt en van ons verlangen naar een verlossende harmonie.

Lees meer...


09 december 2016 / Nieuwsbrief ArtWay december 2016

Like an imitation of a good thing past, these days of darkness surely will not last. Jesus was here and he is coming again, to lead us to the festival of friends.

Lees meer...


01 november 2016 / Ally Gordon over religie in de hedendaagse kunst

Laten we een wandeling maken langs een paar musea in Londen. Tijdens deze wandeling wil ik de plaats van religie in de hedendaagse kunst overdenken.

Lees meer...


30 september 2016 / Janna Beek over kunst in psychotherapie

Stel u voor dat u naar een schilderij of beeldhouwwerk kijkt. Dit werk roept ‘iets’ in u op. ‘Iets’ in uw binnenwereld, waar u zich nog niet bewust van bent, is geraakt. ‘Iets’ dat wacht op herkenning. 

Lees meer...


01 september 2016 / H.R. Rookmaaker: Spreekt kunst vanzelf?

Kunst is noch slechts een middel tot een doel, noch een religie, noch een activiteit voor een klein groepje uitverkorenen, noch een puur wereldse bezigheid. Geen van deze opvattingen over kunst doet recht aan de creativiteit waarmee God de mens heeft uitgerust. 

Lees meer...


29 juli 2016 / Joost de Wal over Verspijkerd en verzaagd

Veel heiligen- en devotiebeelden, vaak van gips, werden door de pastoors aan de straat gezet. En vervolgens…, vervolgens vinden we ze terug in de hedendaagse kunst. Wat doen ze daar? Betekenen ze nog iets?

Lees meer...


30 juni 2016 / Wessel Stoker over hedendaagse religieuze kunst

Mijn vraag bij de prachtige tentoonstelling The Problem of God is of de curator Isabelle Malz in de catalogus aan de kijker wel een adequate uitleg geeft van kunst als religieuze kunst. 

Lees meer...


09 juni 2016 / Betty Spackman: Depressie en creativiteit

Als je een ronde pin bent en je een vierkante pin moet worden om in de hokjes van de samenleving te passen, is dat op z'n zachtst gezegd pijnlijk.

Lees meer...


19 mei 2016 / Johannes Wickert klaagt inhumaan asielbeleid aan

Johannes Wickert is een van de zeldzame hedendaagse kunstenaars die een maatschappijkritische rol opneemt. En niet alleen in zijn schilderijen. 

Lees meer...


27 april 2016 / Marleen Hengelaar: Het onvervangbare beeld

Het beeld speelt een geheel eigen, onvervangbare rol in het leven van een mens. We kunnen het beeld als goede gave van God op een positieve en opbouwende manier in ons leven inzetten.

Lees meer...


06 april 2016 / Reinier Sonneveld over linksige kitsch

Die handen van alle leeftijden en kleuren, die bloemen daardoorheen, en dan die wonderlijke kleurbewerking. Het is allemaal reuzesympathiek, maar ja, dat maakt iets nog geen kunst.

Lees meer...


12 maart 2016 / Ned Bustard: De Bijbel is niet veilig

De Bijbel is een boek over gewone mensen die niet alleen geestelijke wezens zijn, maar ook hebzuchtig, berooid, haatdragend, hoopvol, egoïstisch en seksueel.

Lees meer...


24 februari 2016 / Wilma Wagenaar: Joost Zwagerman en Marc Mulders

Zwagerman schildert een zuigend zwart universum, in de steek gelaten door een onverschillige, liefdeloze god. Ten langen leste wendt hij zich af van religie en wijdt zich aan de kunst. 

Lees meer...


11 februari 2016 / Robb Ludwick: Opnieuw leren kijken

Het is een gave van Abigail Tulis om ongewone combinaties heel gewoon te laten lijken, zodat de kijker uitgenodigd en misschien uitgedaagd wordt om opnieuw te leren kijken.

Lees meer...


26 januari 2016 / Timon Ramaker: Kunst is broodnodig
Kunst is geen leuk extraatje, maar broodnodig in de wereld van vandaag. In een wereld die barst van clichés en onbegrip kan kunst verrassen en verbinden.
Lees meer...


14 januari 2016 / Kunst als onderdeel van de theologiestudie

Niet alleen christelijke kunst is voor de theologieopleiding belangrijk. Ook wereldse kunst is belangrijk omdat je je als theoloog altijd verhoudt tot de samenleving waarin je je bevindt.

Lees meer...