Hebinck, Edo - door Aniko Ouweneel

 Edo Hebinck: Het zwerfhutje

Het zwerfhutje, een-museum-voor-twee-of-drie 

door Aniko Ouweneel 

Geconfronteerd worden met iets dat je verrast is verrukkelijk – en ook een kenmerk van goede kunst! Alleen al de naam Museum Droom en Geheugen of ook Museum voor Toegepaste Divergentie laat mijn verbeelding op hol slaan. Ik ben namelijk gek op divergentie, meer nog op toegepaste divergentie. Kunstenaar Edo Hebinck is de bouwer, conservator en onderzoeker van dit museum. Het Zwerfhutje, een-museum-voor-twee-of-drie is een compacte reizende variant, gehuisvest in een caravanklassieker uit 1975. Zo kan het aanwezig zijn op allerlei ‘onverwachte en verwachte plekken’. 

In dit Zwerfhutje kun je in interactie met de installatie de verrassende vruchten van toegepaste divergentie zelf ervaren. Je werkt met je handen, ogen en hersenen. De experimentele instrumenten zijn stuk voor stuk ontstaan uit een bijzonder samenspel van creativiteit en intelligentie. Zij lijken soms ontsnapt uit een museum of uit een 19e-eeuws wetenschappelijk laboratorium, maar zijn in werkelijkheid gemaakt van onderdelen van oude instrumenten en gebruiksvoorwerpen met een verhaal. Zij werken met je mee, wijzen je de weg, want de werktuigen zijn ook kijktuigen. Kijken door een lens kan maken dat een korte beweging van je handen ineens heel ver weg lijkt. ‘Het oog reikt ver,’ zegt de kunstenaar, ‘ver voorbij de horizon. 

De namen van de apparaten zijn goed doordacht. Zij hebben een poëtische lading. Poeta (dichter) kun je volgens Edo Hebinck vertalen met ‘woordvinder’ of ‘uitvinder’.

Doordat je geconcentreerd bezig bent met handen en ogen plus alle eigen associaties bij de poëtische titels, word je als bezoeker snel overweldigd. Existentiële ervaringen dringen zich op. 

Wat dacht je van ‘Het tranende kijktuig’? Je hebt een vakkundig en duurzaam in elkaar gezet optisch instrument in je handen. Het is gemaakt van twee passers, passeronderdelen, onderdelen van een naaimachine, een onderdeel van een glazen spuit, auto, kapstok en camera. Door de kijker zie je langzaam een druppel ontstaan. In de druppel zie je de omgeving erachter weerspiegeld. Op het moment dat de perfecte ronde vorm wordt bereikt, zie je de druppel het volledigst en de afbeelding het scherpst – een bijzondere optische kwaliteit. Dan valt de druppel en weg is alles. Het werktuigje blijft langzaam ‘doortranen’. Associaties en herinneringen treden in werking. 

Het blijft interessant om de schepping te bekijken door instrumenten die ook nog eens anders dan anders zijn. De apparaten brengen een proces van bewustwording op gang: je wordt je (opnieuw) bewust van je omgeving en wat de mens ermee doet of gedaan heeft. De ervaring revitaliseert ook je esthetische bewustzijn. De ervaring van de schoonheid en vergankelijkheid van een perfecte druppel brengt pijn en belofte met zich mee. De wereld zucht onder gebrokenheid en verlangt naar herstel. Op een verrassende manier ervaar je een verlangen naar herstel vanuit een besef van gebrokenheid. Kunst voegt hier toe! 

Om de fantasie van de lezer verder aan te wakkeren volgt hier een lijstje met instrumenten uit het museum:

-    ‘Onderzoek in velden of wegen.’ ‘Een onderzoek naar ergens, want ergens is te vinden,’ zegt de kunstenaar. Hij heeft in de loop der jaren een aantal driehoekvormige zandkorrels gevonden, die zo helder zijn dat de omgeving er perfect gespiegeld in waargenomen kan worden met behulp van speciaal voor dit doel gebouwde gevoelige kijktuigen. ‘Heel groots in hun kleinheid,’ zegt Edo over deze zandkorreltjes van ongeveer 2 mm.

-    ‘Des speelmans dauwer’ is een buikorgeltje, vakkundig omgebouwd tot een alternatieve bellenblazer. ‘Kenmerk van creativiteit is met minimale middelen het maximale bereiken,’ zegt de kunstenaar. Eenvoud moet je bevechten, het is zeker geen simplisme.

-     Een alternatief ‘herbarium’.

-     Een microscoop gebouwd door een kloosterling.

-    ‘Leeuwenhoekse passermicroscoopjes.’

-     'Ezechiëls gezicht’, een installatie waarin je door een dubbel prisma heenkijkt en je omgeving waarneemt met de zichtbare kenmerken van de essentie van het licht, gekoppeld aan de beschrijving van Ezechiëls visioen uit de Bijbel. 

In dit museum geen eindeloos hergebruik van christelijke symboliek. De kunstenaar laat op een verrassende manier steeds facetten van het echte leven zien. De werktuigen getuigen van gebed, begrip, verbeelding, creativiteit en minutieus vakmanschap.  En zij werken. Waarom? Omdat zij geboren zijn uit liefde voor de Ander, voor de schepping en een doorleefde behoefte om er voor de ander te zijn. 

Meer informatie over Edo Hebinck, zie http://museumdroomengeheugen.org.