Rolf OP, S. Claire - BM - Matthia Langone
S. Claire Rolf OP: De pijl
De pijl
door
De pijl, een klein werkje van 16 x
Het werk is zo ingelijst dat de betekenis ervan wordt versterkt. De man strekt zich zo ver mogelijk uit. Als zijn voeten nog verder overeind zouden komen, zou hij omvallen. Zijn vingers rekken zich helemaal uit tot dichtbij de rand van de lijst, alsof hij verlangt naar dingen die boven de beperkingen van tijd en ruimte uitgaan. De man lijkt weg te willen vliegen, omhoog, om daar middenin de roos doel te treffen.
Wie is deze monnik met zijn hoofd in zijn nek en gezicht naar het licht gekeerd? Het is een afbeelding van Dominicus in gebed. Maar het is niet zomaar een gebed. Het is de zevende gebedshouding uit een lijst van negen manieren om te bidden die Dominicus met regelmaat in acht nam. De negen gebedshoudingen werden in 1278 beschreven en in illustraties weergegeven. Dit werk is sindsdien een Dominicaanse geestelijke klassieker. Over de zevende gebedshouding staat er het volgende in:
‘Als hij bad, strekte hij zich vaak uit naar de hemel als een pijl, die van een strakgespannen boog recht omhoog de lucht in is geschoten. Hij stond met zijn handen samengevoegd boven zijn hoofd, soms ook hield hij ze een eindje uit elkaar alsof hij op het punt stond iets van boven te ontvangen. De pijl, de zevende gebedshouding, was niet een positie waarin hij lang bleef staan.’
We weten niet wie het bovenstaande geschreven heeft. De auteur lijkt me een welwillende observator van de geestelijke leider, daar de beschrijving en illustraties een vriendelijke, nieuwsgierige sleutelgatstijl bezigen. De auteur/illustrator heeft ons een duidelijke beschrijving gegeven, die tot op de dag van vandaag inspireert tot navolging. Uit de negen gebedshoudingen kan men afleiden dat Dominicus er zeker oog voor had dat onze lichaamshouding ons bidden al of niet kan bevorderen en dat elk van de negen houdingen ons aanzet tot een andere vorm van gebed.
Dominicus moedigde zijn broeders aan om op eenzelfde manier te bidden. Hij herhaalde tijdens zijn gebeden vaak regels uit de Psalmen of Profeten als ‘Hoor mijn smeekbede als ik u om hulp roep, als ik mijn handen ophef naar het hart van uw heiligdom’ (Psalm 28:2) en ‘Laat mijn gebed voor u zijn als een reukwerk’ (Psalm 141:1).
Laten we nu weer naar De pijl terugkeren en de figuur nogmaals van top tot teen in ons opnemen. Het is duidelijk dat de tekening ons geen afstandelijke weergave biedt van Dominicus in gebed. Het werk zal ons eerder door zijn intensiteit naar binnen gezogen hebben.
Kortom, de illustratie van de 13e-eeuwse anonieme kunstenaar laat ons de buitenkant zien van een manier van bidden die we zouden kunnen imiteren. De 21e-eeuwse kunstenares S. Claire Rolf OP heeft hem echter doorvoeld met haar hart, zodat ze de ervaring van de binnenkant van deze gebedshouding doorgeeft van hart tot hart.
*******
S. Claire Rolf OP: The Arrow, 2008, 40 x 80
Sister Claire Rolf OP is de priores van het Queen of Peace klooster in Squamish B.C., Canada. Hiervoor was zij priores van het Dominicaanse vrouwenklooster in Prouilhe in Frankrijk, dat Dominicus stichtte in
Dr.
ArtWay beeldmeditatie 3 november 2013