ArtWay

Kunstenaars openen onze ogen voor rijkdom en betekenis. Sandra Bowden

Reistips

Italië

ITALIË

Van noord naar zuid                                                                            

Aosta:
- Museo del Tresore della Cattedrale,Piazza Papa Giovanni XXIII, Aosta. www.cattedraleaosta.it/it/Cattedrale+di+Aosta2/museo-del-tesoro-1
 
Udine:
- Museo d'Arte Sacra, Viale Ungherese 2, Udine.
 
Pordenone:
Chiesa Beata Odorico van Mario Botta.
 
Brescia:
- Museo d'Arte Moderna-Associazione Arte e Spiritualità – Brescia.
 
Bergamo:
- Kerk van Mario Botta bij het Johnannes XXIII Centrum, Bergamo.
 
Seriate:
-  Kerk van Mario Botta.
 
Merate:
- Chiesa di San Pietro Apostolo by Mario Botta, San Tirana, Merate. 
 
San Giorgio su Legnano:
- In de Chiesa di Santa Maria Assunta een door Valentino Vago beschilderde koepel uit 1999.
 
Milaan:                                                                                                                                              
- In het kasteel bevindt zich een Pieta van Michelangelo.                   
- Diocesaan Museum; Chiostri di Sant' Eustorgio, c.so di Porta Ticinese. www.museodiocesano.it
- In de Santa Maria Ausiliatrice kerk in San Donato, Milaan, muurschilderingen en een beschilderde preekstoel uit 1996 door Valentino Vago. www.valentinovago.com 
- Galleria Ponte Rosso, Via Brera 2, Milaan. Galerie met Lombardische kunstenaars vanaf 1900 tot nu, waaronder ook veel katholieke kunstenaars. www.ponterosso.com 
- Galleria d’Arte Sacra dei Contemporanei, Villa Clerici, Milano Niguarda. Museum met moderne en eigentijdse sacrale kunst (Giacomo Manzù, Aldo Carpi, Floriano Bodini, Felice Carena, Francesco Messina, Enrico Manfrini, Libero Andreotti, Attilio Selva, Giuseppe Zigaina). www.villaclerici.it 
- Museo del Duomo di Milano. Museum bij de Dom.
 
Susa:
Museo Diocesano di Arte Sacra, Via Mazzini 1, Susa (To). www.centroculturalediocesano.it
 
Turijn:
- La Chiesa del Santo Volto in Turijn, een ontwerp van de wereldbefaamde Zwitserse architect Mario Botta (1943).
- Museo della Sindone di Torino, Via San Domenico 28, Torino. www.sindone.org   
 
Torre Pellice:
- Museo Valdese. Museum over de Waldenzen die in dit deel van Italië woonden. Met een historische afdeling over de Waldenzen van de Middeleeuwen tot nu, een etnografische afdeling over het leven van de Waldenzen, over de zending in Afrika, en een zaal met liturgische objecten. Tentoonstellingen over het Italiaanse en Europese protestantisme en over moderne kunst. Schilderijen van Paolo Paschetto en Filippo Scroppo behoren tot de vaste collectie. www.fondazionevaldese.org/en/museo/museo00.php 
 
Vicenza:
- Gallerie di Palazzo Leoni Montanari, Contra’ S.Corona, 25, Vicenza: Russische iconen.

www.gallerieditalia.com/it/collezioni/3/13
 
Torcello:
- In de S. Maria Assunto basiliek bevinden zich prachtige mozaïeken, o.a. van het Laatste Oordeel.
 
Venetië:                                                                                                                                            
- De Scuola of San Rocco met een cyclus van schilderijen door Tintoretto. 
- De San Marco. Na het uiteenvallen van het Romeinse Rijk in een westelijk en oostelijk deel is Venetië gedurende ongeveer duizend jaar de brug tussen Oost en West. In de architectuur valt een duidelijke oriëntering op het oosten te herkennen. Dat is goed zichtbaar in één van de oudste monumenten, de San Marco, die zowel in bouw als versiering sterke Byzantijnse invloeden heeft ondergaan. Met mozaïeken met in Byzantijnse stijl uitgevoerde taferelen uit het Oude Testament door Byzantijnse en Venetiaanse kunstenaars uit de 12e en13e eeuw. De mozaïeken behoren in technisch en iconografisch opzicht tot de belangrijkste werken die West-Europa in dit kunstgenre telt. Wereldberoemd is de uitbeelding van het scheppingsverhaal. Het verhaal van Noach en de Zondvloed had voor de Venetianen, met hun continue strijd tegen het water, vanzelfsprekend een bijzondere betekenis. (bron info: www.kunstgeschiedenis-helikon.nl
- Diocesaan Museum met een permanente collectie en wisselende exposities.
- Museo delle icone, Istituto Ellenico Venezia, Castello 3412. www.istitutoellenico.org/museo/index.html (It, E)
 
Padua:                                                                                                                                           
- De Scrovegni kapel (Arena kapel) met een fresco cyclus door Giotto die het leven van Maria en het leven van Christus weergeeft.
 
Mantua:
- Diocesaan museum.
 
Ferrara:
- Kathedraal museum.
 
Bologna:
- Chiesa di Santa Maria della Vita met een zeer expressieve 15e-eeuwse levensgrote Bewening van Christus van Niccolo dell'Arca.
 
Ravenna:                                                                                                                                              
- St. Apollinare Nuove: prachtige mozaïeken uit de 6e eeuw. O.a. beroemde Drie koningen afbeelding.
 
Lucca:
- Lucca is één van de gaafste historische steden van Toscane. In de Duomo bevindt zich de befaamde ‘santo volto’, de S. Michele in Foro en S. Frediano zijn bijzondere monumenten.
 
Pisa:                                                                                                                                                
- De dom/duomo. Voor een korte beschrijving van alle bezienswaardigheden: www.sacred-destinations.com/italy/pisa-cathedral-duomo.htm 
 
San Casciano:
- Kathedraal museum.
 
Florence:                                                                                                                                      
- Uffizi, het grote kunstmuseum van Florence.  
- Brancacci kapel. In de kerk Santa Maria del Carmine fresco’s door Masaccio en Masolini over het leven van Petrus.
- Klooster San Marco met Fra Angelico’s fresco’s.  
- Kathedraal Museum (Museo dell’Opera di Santa Maria del Fiore), Via della Canonica, Firenze.
- Santa Croce, kerk van de Franciscanen.  
- De. S. Miniato al Monte is een juweel van romaanse bouwkunst. 
- De Academie: beelden van Michelangelo, o.a. David.                                                                 
-In de Santa Maria Novella een Kruisiging door Giotto. Een van de belangrijkste gotische kerken van Toscane.  
- Capellone degli Spagnoli in de Santa Maria Novella, vol met fresco's waaronder Andrea da Firenze’s Dominicaanse allegorie over de verlossing.
- De Orsanmichele kerk. Deze kerk is rijkelijk gedecoreerd door de grote kunstenaars van de 14e eeuw.                                                                                                                                               
- Santa Maria del Carmine: fresco van Masaccio.
- Museo di Arte Sacra, Piazza Consituzione, San Donnino – Campi Bisenzio (FI). www.centroartecultura.it 
- Het Bargello Museum is een belangrijk sculptuurmuseum met werken van Donatello, Cellini en Michelangelo.
 
Aanbevolen boek: Michelangelo the Theologian en Art, Faith, History: A Guide to Christian Florence van Timothy Verdon. Monsignor Timothy Verdon is een in Yale geschoolde kunsthistoricus en priester in residence aan de Duomo in Florence en een vermaard deskundige op het terrein van de Renaissance kunst.
 
Montespertoli:
- Museo di Arte Sacra, Via S. Piero in Mercato, 233, Montespertoli. www.tuscanypass.com/tuscany_attractions/25060_museo-di-arte-sacra-montespertoli.html
 
Reggello:
- Museo Masaccio d Arte Sacra, Via Casaromolo, 2/a - Cascia, Reggello.
 
Loreto:
- Museo-Pinacoteca del Santuario di Loreto, diocesaan museum, met werk van de Middeleeuwen tot nu.
 
Terranuova Bracciolini:
- Chiesa di Santo Maria Nuova van Mario Botta. 
 
Arezzo:                                                                                                                                         
- Kerk van San Francesco met Piero delle Francesca’s legende van het heilige kruis.
 
Serra Sant’ Abbondio:
- Het meer dan 10 eeuwen oude klooster di Fonte Avellana met 60 hedendaagse ramen gemaakt door de Vlaamse glaskunstenaar Joost Caen. www.joostcaen.be , www.fonteavellana.it
 
Siena:                                                                                                                                             
- Lorenzetti’s allegorie van goede en slechte regering in het stadhuis van Siena.                             
- De kathedraal of Duomo, waar zich de beroemde Maestà van Duccio bevindt, een altaarstuk (hoofdaltaar) uit 1311.
 
Cortona:
- Diocesaan museum.
 
Montalcino:
- Diocesaan museum.
 
Assisi:                                                                                                                                           
- Kerk van Santa Maria delle Rose: MARIA is een tentoonstelling van religieuze kunst van de Italiaanse kunstenaar Guido Dettoni della Grazia. Na een tournee langs diverse kathedralen en kerken in Europa is deze sedert januari 2002 permanent tentoongesteld in de 16e-eeuwse kerk Santa Maria delle Rose in Assisi.
- Bovenste basiliek van Assisi: fresco cyclus van Giotto en zijn school over het leven van Franciscus van Assisi.
- Pro Civitate Museum, Assisi, Osservatorio Cristiana alla Cittadella di Assisi. Met ca. 2500 werken van 20e-eeuwse/hedendaagse kunstenaars in de Galleria d'Arte Contemporanea della Pro Civitate Christiana, via degli Ancajani 3, Assisi, de Miserere serie van Georges Rouault en ca. 1500 oude kunstwerken. http://procivitate.assisi.museum 
- Museo Capitolare e Cripta di San Rufino.
 
Ascoli Piceno:
- Diocesaan museum.
 
Orvieto:
- Orvieto kathedraal met de San Brizio kapel met fresco’s van Signorelli uit ca. 1500.  
 
Teramo:
- Museo Stauros d’Arte Sacra Contemporanea, 64048 San Gabriele – Isola del Gran Sasso (Teramo). www.stauros.it 
                                              
Rome:
- Vaticaanse musea (Pinacoteca Vaticana), waaronder:
* De Sixtijnse kapel met fresco’s van Michelangelo.
* Stanza della Segnatura met fresco’svan Raphael.
* Het Vaticaans museum voor hedendaagse religieuze kunst. Kunstwerken van 250 moderne kunstenaars, niet allemaal christelijk, wel religieus. Kunstenaars (o.a.): Ottone Rosai, Carlo Carrà, Mario Sironi, Aligi Sassu, Renato Guttuso, Maurice Utrillo, Giorgio Morandi, Filippo de Pisis, Umberto Boccioni, Giazomo Balla, Rodin, Chagall, Henry Morre, paul Klee, Kandinsky, Braque, De Chirico, Jacques Villon, Bernard Buffet, Kokoschka, Picasso, Bacon.
* Het ethnologisch Vaticaans museum. Objecten met bovenal religieuze onderwerpen uit vier gebieden van de wereld (Asië, Oceanië, Afrika, Amerika). Ook een afdeling over kunst ontstaan vanuit de zending.
Op de website veel info over de musea en afzonderlijke werken:  http://mv.vatican.va/3_EN/pages/MV_Home.html
- Museo Tipologico Internazionale del Presepio, “Angelo Stefanucci”, Via Tor de’ Conti, 31/a. Museum met 3000 kerstscènes uit verschillende eeuwen.  
- Jubilee kerk, Rome, Richard Meier & Partners Architects, LLP. Deze recent gebouwde kerk is opgezet als een nieuw centrum voor een geïsoleerd woongebied buiten het centrum van Rome. Het complex zit vol met christelijke symboliek. ‘Een gebouw dat aan iedere kant mooi is’, schreef de jury, ‘de kwaliteit van het licht in de kerk is adembenemend.’
- Catacombe van Priscilla aan de Via Salaria heeft een fresco van de Aanbidding door de wijzen afkomstig uit de 2e eeuw. Deze scène van de Aanbidding door de wijzen was het eerste en meest algemeen gebruikte christelijke symbool voor Christus geboorte, en daarmee voor het hele gedachtegoed van de menselijke verlossing door Christus. Verder oud- en nieuwtestamentische scènes, heiligen en vroegchristelijke symbolen. Ook de eerste keer dat Maria wordt afgebeeld terwijl ze Jezus de borst geeft.   
- Santa Costanza is een keizerlijk mausoleum uit de 4e eeuw dat later een kerk werd (Mausoleo di Santa Costanza en Chiesa di Santa Costanza). Met zeer vroege christelijke kunst en mozaïeken.  
- Santa Sabina all’Aventino: vroege basiliek (5e eeuw), het centrum van de Dominicaanse orde. Sobere kerk. Houten deuren uit de 5e eeuw met 18 panelen met bijbelse onderwerpen, waaronder een van de vroegste afbeeldingen van de Kruisiging.
- Santa Maria Maggiore, waarin mozaïeken uit de 4e eeuw.
- Gesù, barokkerk, jezuïetenkerk die in 1584 werd voltooid.
- San Clemente, kerk Rome, 12e-eeuwse kerk met 4e-eeuwse benedenkerk.
- St. Maria Antiqua: 7e-eeuws fresco van Jezus’ nederdaling ter helle.
- St. Paolo entro le Mura, mozaïeken o.a. van koor van engelen in de apsis door Edward Burne-Jones, 1872-1876.
- Galleria La Pigna, Via della pigna 13/a Rome, galerie van U.C.A.I (Unione Cattolica Artisti Italiani).
 
Avellino:
- In de Santa Maria del Carmine (2006) muurschilderingen van Bert van Zelm.
 
Napels:
- Museo di San Martino, Largo San Martino 8, Napels. Het kartuizer klooster Certosa di San Martino met kloostergangen, rijkelijk versierde priorij, chiostro grande en de tuinen is nu een museum met een grote collectie kunstvoorwerpen uit de 15e tot de 19e eeuw. Ook is er een bijzonder fraaie kerststal te zien. Openingstijden: 8.30-19.30. 
- De dom van Napels waarin met Kerst een uitgebreide kerststal.
- Museo Diocesano Napoli, Largo Donnaregina, Naples. www.museodiocesanonapoli.com
- ARCA, Museo d’Arte Relogiosa Contemporanea, Piazza Santa Maria La Nova, 44 – Napels. 
 
Frascineto:
Museo delle Icone e della Tradizione Bizantina, Piazza Albania 1, Frascineto. 
 
 
SICILIË
 
Monreale:
- Het klooster van Monreale op Sicilië, een klooster met ‘de mooiste kerk ter wereld’. Willem II (1153-1189) liet hier een prachtige kerk met Byzantijnse mozaïeken bouwen. Daarnaast verrees een groot klooster waarvan de bouwstijl onmiskenbaar Byzantijnse, Islamitische en Franse invloeden heeft ondergaan. Voor de Romaanse kapitelen liet Willem beeldhouwers uit de Provence overkomen. Zij vervaardigden hier in totaal 228 reliëfs. Behalve voorstellingen van verhalen uit de Bijbel, scènes uit het dagelijks leven en de maanden van het jaar, zijn er ook een aantal ongewone onderwerpen voorgesteld. Zo zien we bijvoorbeeld Mithras die een stier doodt. De abdij is het meest ongeschonden klooster van Sicilië en behoort tot de hoogtepunten van de Normandische bouwstijl en beeldhouwkunst. (bron info: www.kunstgeschiedenis-helikon.nl)
 
Trapani: 
- Di.art, Museum van Religieuze Hedendaagse Kunst, Via Cosenza 90 Trapani. Permanente collectie van werken van hedendaagse katholieke kunstenaars. www.seminariotrapani.it/OPEREINESPOSIZIONE.html