ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kerk en kunst -> Artikelen kerk en kunst
Calvin Institute of Christian Worship - T. Ramaker
Calvin Institute of Christian Worship
door Timon Ramaker
Het Calvin Institute of Christian Worship (CICW) biedt veel waar voor Nederlandse kerken die nadenken over liturgische vernieuwing. Het instituut stimuleert wetenschappelijke studie van de theologie, geschiedenis en praktijk van de christelijke eredienst (hieronder gebruik ik steeds eredienst als vertaling voor ‘worship’) en liturgische vernieuwing. Het is opgericht in 1997 en verbonden aan Calvin College in Grand Rapids (Michigan, USA). De christelijke belijdenis dat we leden zijn van één wereldomvattende kerk betekent praktisch onder meer dat we ook willen luisteren naar de ervaringen van christenen uit andere delen van de wereld. Te meer als zij zoveel gemeenschappelijke wortels met de Nederlandse kerken hebben. Dit kader is gebaseerd op de informatie op de website van CICW.
Uitgangspunten
Het interdisciplinaire studie- en ondersteuningscentrum beschrijft in zijn mission statement zijn doelstellingen als volgt:
1. Integratie van geloof en leren. De eredienst wordt zeer verrijkt door grondige studie van geschiedenis, theologie en de praktijk van de christelijke eredienst.
2. Perspectief op wereldwijde kerk. Westerse christenen aan het begin van de 21e eeuw hebben veel te leren van de christelijke eredienst in bijvoorbeeld het oude Noord-Afrika, het huidige Korea, het middeleeuwse Europa en het moderne Zuid-Amerika.
3. Interdisciplinaire blik. Kunstenaars, theologen, antropologen, historici, predikanten en sociologen dragen vanuit hun eigen inzichten bij aan manieren waarop we God meer kunnen eren.
4. Breed oecumenisch publiek. Het instituut wil de kracht van de gereformeerde traditie van Calvin College respecten en cultiveren en tegelijk betrokken zijn op christenen uit andere tradities.
5. Constructieve houding. Het instituut wil geen aanleiding geven tot onnodige scheidingen over liturgische stijlen, maar integendeel gemeenschappelijke eredienst stimuleren die zowel geestelijk vitaal als theologisch gegrond is, en zowel integer als relevant is.
Het instituut heeft intussen veel ervaring met deze werkwijze. Een aantal van de conclusies die het CICW uit haar ervaringen heeft getrokken, staan verwoord in de volgende adviezen die hieronder volgen.
Vernieuwing van de eredienst
Liturgische vernieuwing en breder: vernieuwing van de eredienst (‘worship renewal’)magniet gereduceerd worden tot een formule en bestaat niet uit een verzameling technieken. Helaas is dat maar al te vaak de praktijk. Het CICW stimuleert christenen en christelijke kerken om in een houding van gebed de volgende kenmerken (‘dynamics and hallmarks’) van vernieuwing te overwegen. Het zijn punten die niet door het centrum vanuit de boeken bedacht zijn, maar die gebaseerd zijn op de ervaring van vele plaatselijke kerken.
• Vernieuwing is niet iets dat met menselijke creativiteit ‘gemaakt’ kan worden, maar is ten diepste een gave van de Geest van God. Vernieuwing is eerder een gave waarvoor we bidden, dan een doel dat we bereiken.
• Echte vernieuwing put uit de rijkdom van de Schrift en leidt aanbidders tot diepere ontmoetingen met de boodschap van het evangelie.
• Vernieuwing komt voort uit en leidt naar een volledige, bewuste en actieve participatie van alle deelnemers – jong en oud, kwetsbaren en machtigen, nieuwkomers en mensen die al hun hele leven lang aanbidden.
• Vernieuwing leidt naar een gemeente die verder kijkt dan zichzelf en die zichzelf geeft in dienstbetoon aan de locale gemeenschap en de wereld.
• Vernieuwing komt het beste tot stand in gezonde gemeentes – gemeentes die gekenmerkt worden door eerlijkheid, integriteit, eenheid en pastorale betrokkenheid bij ieder kerklid.
Hoe begin je?
Verantwoordelijken in een kerk die verlangen naar vernieuwing doen er goed aan om te beginnen met vragen over het doel en de betekenis van eredienst voordat ze zich gaan bezighouden met liturgische stijlen. Zij kunnen beginnen met vragen als:
• Hoe kunnen we de gemeente helpen om door de woorden die we spreken en zingen eerlijk en integer te bidden?
• Hoe kunnen we het evangelie door prediking, muziek en kunst met meer betekenis verkondigen?
• Hoe kunnen we in de eredienst bewuster gastvrij zijn?
• Hoe kunnen we de doop en het avondmaal meer diepgaand vieren?
• Welke praktijken zullen onze gemeente meer naar de contouren van het christelijk geloof vormen?
• Hoe kunnen we de communicatie tussen verantwoordelijken en alle leden verbeteren? Dergelijke vragen kunnen vervolgens leiden tot suggesties over liturgische stijlen en praktijken, maar het is dus wezenlijk om eerst met deze inhoudelijke vragen te beginnen. Uit ervaring van het CICW blijkt dat er problemen ontstaan wanneer gemeentes vooral hun tijd besteden aan het hoe en de stijl van liturgie en minder aan de betekenis en doel van eredienst. God is immers niet het object van eredienst maar de bron van eredienst.
Al met al biedt bovenstaande een heleboel aandachts- en gesprekspunten voor Nederlandse christenen die verlangen naar liturgische vernieuwing.
Links:
http://www.brehmcenter.com (ander onderzoeksinstituut met goede publicaties)
Uit: J. van der Stoep, R. Kuiper en T. Ramaker (red.): Alles wat je hart begeert? Christelijke oriëntatie in een op beleving gerichte cultuur, Buijten & Schipperheijn – Amsterdam, 2007.