Heilige tijd
Het middageten is bijna klaar. De tafel is gedekt met servies, bestek en wijn. Twee kinderen lezen of doen een spelletje aan de linkerkant van de tafel. We zien een meisje dat wacht op het begin van de maaltijd op de rug. Een vrouw zet net het vlees op tafel, terwijl ze in gesprek is met een andere vrouw die met de borden in haar handen staat. In de keuken is iemand bezig met een huiselijk karweitje. Het is een vertrouwd en alledaags tafereel. Je kunt de geuren bijna ruiken en misschien staat de radio wel zachtjes aan.
Wie zijn deze mensen? Er moet haast wel een bepaalde verwantschap tussen hen bestaan, maar dat wordt niet expliciet gemaakt. We weten niet wat de relatie is tussen de twee vrouwen. Zijn het zussen? We weten ook niet of al de kinderen tot eenzelfde familie behoren. Maar dat doet er ook niet toe. Allen zijn voor korte tijd samengekomen om samen met elkaar te eten.
De gedempte kleuren op dit schilderij – bruin, aubergine, wijnrood, dieproze, oker, olijfgroen – zijn aards en warm en scheppen een uitnodigende sfeer. Het licht dat van links en van achter komt overgiet het geheel met rust en sereniteit.
John Lessore heeft deze momentopname mooi weergegeven. Hij heeft dit met medeleven gedaan en niet met sentimentaliteit. Het tafereel is realistisch, maar de verbeelding van de kunstenaar heeft het alledaagse omgezet in iets dat om aandacht vraagt. Ons leven bestaat uit een aaneenschakeling van miljoenen van dit soort momenten. Als we geen ogen hebben om ze te zien of als we te veel in beslag worden genomen door ons verleden en onze toekomst, gaat hun schoonheid aan ons voorbij en glipt hun betekenis door onze vingers.
De figuren op het schilderij kijken niet naar ons. Ze kijken naar elkaar of naar wat ze aan het doen zijn. Hun neergeslagen ogen, ook die van de kinderen, scheppen een sfeer van stilte, van opgenomen zijn in het moment, wat het doek een contemplatief karakter schenkt. De tijd staat even stil.
We beleven de tijd in dagen van de week en zondagen zijn voor veel mensen anders dan de rest, of ze nu godsdienstig zijn of niet. Op zondag houdt de tijd zijn pas in. Zondagen zijn terzijde gezet. Vandaag is het de eerste zondag van Advent, een tijd met een eigen karakter die ook apart is gezet. We kunnen deze tijd gebruiken om ons op Kerst voor te bereiden en na te denken over de geboorte van Jezus, over God die mens werd – een mens wiens buik gevuld moest worden, die dingen maakte van hout, die over de aarde liep, huilde, lachte, vis bakte en wijn dronk.
Tijdens Advent kunnen we ruimte scheppen om over het hele verhaal na te denken. Niet alleen over de komst van een baby, maar ook over waar het leven van deze baby op uitliep. We kunnen niet naar beelden van kribbes en koningen kijken zonder ons ervan bewust te zijn dat het leven van dit kind eindigde aan een kruis. En tijdens een maaltijd met vrienden zei hij dat hij hen spoedig zou verlaten en vroeg hij hun hem te gedenken iedere keer dat ze samen brood zouden breken.
Zondag werd niet geschilderd met enig godsdienstig oogmerk. Maar de herhaalde handeling van het samen eten, vaak zo vanzelfsprekend geacht, kan sacramenteel en heilig zijn. Mag deze Advent een tijd zijn dat we gas terug kunnen nemen, waarin we ogen mogen hebben om te zien en tijd kunnen nemen om na te denken over een verhaal. Een verhaal dat ieder jaar opnieuw verteld wordt, maar nog steeds verbazing wekt. Dat nog steeds verdergaat en waarin er ook voor jou een stoel klaarstaat aan de tafel.
**********
John Lessore: Zondag, 1985-1989, olieverf op doek, 153 x 245 cm, © Tate, Londen 2012.
John Lessore werd in 1939 in Londen geboren. Zijn oom was Walter Sickert en zijn moeder, Helen Lessore, schilderde ook en opende de Beaux Arts Gallery in Londen. Zijn vader was beeldhouwer. John Lessore studeerde aan de Slade School of Fine Art van 1957-1961. Hij stelde zijn werk tentoon in solo- en groepstentoonstellingen. Hij doceerde aan de Royal Academy Schools en geeft momenteel les in tekenen aan de Prince’s Drawing School, Londen. Van 2003-2011 was hij bestuurslid van de National Gallery, Londen. Zijn werk bevindt zich in de collecties van de Tate Gallery, The Royal Academy of Arts en The National Portrait Gallery, allemaal in Londen. Hij woont en werkt in Londen, East Anglia en Frankrijk.
Rachel Giles werkt bij de National Gallery Company, Londen, als projectredacteur van tentoonstellingscatalogi. Na gewerkt te hebben als acquirerend redacteur van uitgeverij Thomas Nelson werd ze hoofd van de publicatieafdeling van het National Maritime Museum, Greenwich. In 2009 deed ze een MA in professioneel schrijven aan de London Metropolitan University. Momenteel combineert ze haar baan bij de National Gallery met het schrijven van artikelen over kunst en cultuur voor het London Institute of Contemporary Christianity, Third Way, Church Times en The Londonist. Ook doceert zij bij Christie’s Education en Kingston University.
ArtWay beeldmeditatie 25 november 2012
.jpeg)
