ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Paul Gauguin: De gele Christus
ArtWay beeldmeditatie 17 maart 2024
Paul Gauguin: De gele Christus
Rust bij Jezus
door Willem de Vink
Paul Gauguin heeft de gekruisigde Christus in het dagelijks leven geplaatst. Zijn gele gestalte harmonieert met zijn omgeving. In een Frans boeren landschap zitten drie vrouwen op de grond rondom zijn aanwezigheid. Ze zijn volledig in rust op het visioen van zijn verschijning geconcentreerd. Het tafereel is geschilderd in rode, oranje en gele tonen en ademt een stralende herfstdag uit. Jezus' lichaam wordt geaccentueerd met zwarte contouren, waarbinnen in blauw details zijn aangebracht. De vrouwen in klederdracht en de achtergrond doen decoratief aan.
Hoewel de drie vrouwen Jezus geen van allen aankijken, zie je ze sterk op Hem geconcentreerd zijn, geknield en met de handen in de schoot. Ze doen denken aan Maria, van wie Jezus zei dat zij het beste deel had gekozen, omdat ze aan Jezus' voeten was blijven zitten.
De vrouwen hebben met hun passieve houding de rust van Jezus overgenomen. Het is alsof ze met heel hun lichaam luisteren. Wat heeft Hij hun te zeggen? Jezus heeft de strijd gestreden, geroepen ‘Het is volbracht!’ Nu heeft Hij zijn hoofd op zijn schouder te rusten gelegd en zijn Geest gegeven.
Wat zou de Geest hier tegen de vrouwen zeggen? Misschien fluistert Hij hun in dat Jezus tussen God en hen een nieuw verbond tot stand heeft gebracht. Dat Jezus hun zonden op zich nam. De vrouwen hoeven geen angst meer te hebben, geen moeite te doen om iets goed te maken, geen stress te ervaren omdat ze moeten voldoen. Er is geen veroordeling in Jezus; ze zijn compleet aanvaard zoals ze zijn. Het lijkt erop dat ze rusten in dat besef.
Hoe kon Paul Gauguin die rust uitbeelden? Hoe kwam hij aan die warmte waarmee hij ons in zijn beeldtaal aanspreekt? Hij schilderde dit doek in Bretagne, een jaar na zijn bezoek aan Vincent van Gogh in Zuid-Frankrijk. Zullen ze daar in het 'gele huis' gesproken hebben over Jezus, zijn kruisiging, zijn Geest? Wat hij hier van Jezus weergeeft was belangrijk voor hem, want niet veel later zou hij het terug laten komen in een zelfportret.
De rust die de vrouwen op dit schilderij uitstralen is het vertrouwen in Gods genade. We zien hier een groot levensgeheim. Je zou willen dat Paul Gauguin besefte wat hij schilderde, en misschien deed hij dat ook wel. Je zou willen dat deze rust ons allen mag vervullen.
*******
Paul Gauguin (1848-1904): De gele Christus, 1889, 92,1 x 73 cm, Albright-Knox Gallery, Buffalo, USA.
Lees meer: Lucas 10:38-42; Johannes 19:30; Hebreeën 10:15-18; Romeinen 8:1; Romeinen 8:15-16; Romeinen 8:39.
Paul Gauguin (1848-1903) was een Franse post-impressionistische schilder die bekend staat om zijn gebruik van gedurfde kleuren, vereenvoudigde vormen en zijn integratie van thema's uit inheemse culturen in zijn werk. Hij werd geboren in Parijs en werkte als effectenmakelaar voordat hij zich aan het schilderen wijdde. Lees meer
Willem de Vink (Utrecht, 1957) is een schrijver van christelijke boeken, tekenaar en prediker. https://willemdevink.nl
*******
KUNSTNIEUWS
BOEK ICONISCHE ICONEN – Karin Braamhorst: Iconische iconen. Amersfoort: De Vrije Uitgevers, 2024. Iconen zijn al eeuwenlang betekenisvol. Sommige iconen vertellen verhalen die je hoofd doen tollen en sommige brengen je tot intense verstilling. Elk icoon zit vol met lagen, letterlijk van verguldsel en verf en figuurlijk van geschiedenis en symboliek. Ieder icoon verwijst door en geeft richting. Wat betekenen iconen, waarom fascineren ze al eeuwen en wat vertellen ze ons vandaag de dag nog? Specialist Karin Braamhorst neemt steeds een meesterwerk als verteller van verhalen vol geschiedenis, symboliek, filosofie en spirituele betekenis. Zo geeft ze de lezer een breed palet aan perspectieven door de eeuwen heen. Marlies Visser tekent voor de beeldredactie en ontwerp. Dit rijk geïllustreerde boek toont alle facetten van de rijkdom van de iconentraditie. 224 pag., € 34,95.
LEZING OVER ICONISCHE ICONEN – 24 april, Amsterdam. Met haar nieuwe boek Iconische Iconen stoft Karin Braamhorst eeuwenoude iconen grondig af. Geen droge vertellingen over religie, wél een frisse blik op de kunst- en cultuurhistorie. Maar wat maken iconen zo fascinerend? Iconen zijn méér dan alleen afbeeldingen uit de vroegchristelijke en Byzantijnse wereld. Ze vertellen verhalen! Historische verhalen vol met symboliek: over kluizenaars in grotten, pilaarheiligen en woestijnvaders. Op een pakkende wijze weet Karin in haar boek en tijdens de lezing van de Vrije Academie deze diepere lagen met jou te onderzoeken. Volg de lezing online of in de zaal: Online via Zoom: dinsdag 23 april (20:00-21:00 uur); Zaal in Amsterdam: woensdag 24 april (11:30-12:30 uur). Meer informatie. Kijk je liever op jouw eigen moment een lezing? Op ons on-demand kanaal VAthuis van de Vrije Academie is ook een lezing (4 korte video's) van Karin te bekijken. Lees meer
GESCHILDERDE KRUISWEG EN GEDICHTEN IN CULEMBORG – Nog op 16 en 30 maart: expositie Marcuspassie in de Grote of Barbarakerk, Culemborg. Marcuspassie – geschilderde kruisweg met gedichten – door Henk van Loenen. Na twee eerder geschilderde kruiswegen begon Henk van Loenen in juni 2018 in het 12e-eeuwse atelierkerkje van het Friese Genum aan een reeks monotypes. Bij de monotypetechniek legt men een vel papier op een met drukinkt bedekte plaat glas of board om er vervolgens op te gaan tekenen of wrijven. Op de achterkant van het vel verschijnt een afdruk in spiegelbeeld die niet herhaalbaar is. In zijn werk stelt Henk de ontheemde mensfiguur centraal. Dat resulteerde in een derde kruisweg die hij baseerde op het Marcusevangelie. Bij deze veertien staties voegde hij gedichten toe. Behalve na de zondagochtendvieringen in de veertigdagentijd is de kruisweg voor een breder publiek nog te zien op de volgende zaterdagmiddagen: 16 maart en 30 maart tussen 14.00 en 17.00 uur. Op 16 maart is er om 15.00 uur een speciale rondgang langs de 14 staties, waarbij Mirjam Fonteijn de bijbehorende gedichten voorleest, muzikaal begeleid door Irene Postma (piano).
LEZING VIA DOLOROSA IN HAMME – 12 april om 20 u: Lezing over de lijdensweg van Jezus in de kunst door Christian Wittebroodt in het Koetshuis B&B La Corderie, Hoogstraat 23, Hamme, België. Vertrekkend vanuit de oudste voorstellingen van Jezus aan het kruis, wordt de geschiedenis verteld hoe de Via Dolorosa in de 15de eeuw massaal in de kunst terechtkwam en hoe de kruisweg op Goede Vrijdag een essentieel herinneringsgegeven werd in alle rooms-katholieke kerken. Een aantal artistieke meditaties op de Via Dolorosa zijn het leidmotief van deze lezing waarin kunstenaars als o.a. Albert Servaes, Ute Resch, Aad de Haas, Hilde Van Sumere, Rik Poot, Barnett Newman en Léon Zack de illustratieve benadering vormen van een tijdsgebonden diversiteit aan kruiswegen. Entree: € 5 per persoon voor leden, € 8 per persoon voor niet-leden. Deelname registreren voor 10 april op info@idcollectief.be. www.idcollectief.be
KUNSTZINNIG EN POËTISCH CONCERT – 14 april in De Duif in Huizen: Onder de zon, kunstzinnig en poëtisch concert door Janine Beens, Grady van den Bosch, Jan Willem van Delft. Zondag 14 april bundelen zangeres Janine Beens en beeldend kunstenaar en dichter Grady van den Bosch hun krachten en presenteren een programma waarin muziek, poëzie en beeldende kunst elkaar ontmoeten, met als titel ‘Onder de zon’. Muzikale begeleiding wordt verzorgd door pianist Jan Willem van Delft. Grady van den Bosch en Janine Beens vinden elkaar in een gedeelde liefde voor licht, warmte en creatieve vrijheid in verschillende kunstdisciplines. Janine zal songs zingen uit haar albums, een mix van pop, jazz en folk, creatief en fijnzinnig. Grady reageert daarop met het voordragen van gedichten uit haar boek Alles wat zacht was. De songs en gedichten worden geïllustreerd met de kunstwerken uit Grady ’s boek.
Zondag 14 april, 19.30 – 21.00 uur met drankje na, Toegang: 12,50 euro, De Duif, Huizermaatweg 298, Huizen. Meer informatie en tickets: www.alleswatzachtwas.nl
ART MEETS FAITH CONFERENTIE IN MAASSLUIS – 19 & 20 april. Dit weekend wordt georganiseerd door Art Meets Faith by EGMA: een beweging voor kunst als ontmoetingsplaats tussen God en mens. De conferentie start vrijdagavond met Willem de Vink die vertelt over wat het creatieve proces bij hem teweeg brengt. Op zaterdag gaan we verder met het ontdekken van Gods creatieve hart in jouw hart. Carla Veldhuis neemt je mee in de taal van kunst. Vervolgens vinden er verschillende workshops plaats (fotografie, playback theater, art journaling en spoken word). De workshop wordt verdeeld in twee rondes. Ervaring is voor geen van de workshops nodig! Bij het bestellen van je ticket selecteer je direct je workshop naar keuze. Tevens heb je de mogelijkheid om een ticket inclusief lekkere lunch te bestellen. Lees meer
REGENT COLLEGE BIBLE AND CULTURE IN BERLIN – 23 June – 6 July. Join Jeff Greenman, Iwan Russell-Jones, and our friends from IFES for a unique summer learning experience. Bible and Culture is an opportunity to explore how God’s word speaks with clarity and relevance to the big issues of our time. Bible and Culture 2024 will take place 23 June–6 July at a beautiful education centre in Woltersdorf, just outside Berlin. Come for one or two weeks (your choice!) for week-long courses on a variety of topics. With in week 2 the course Arts and Incarnation. This course explores art and the imagination in the light of the central features of the Christian faith - creation, fall, incarnation and redemption. Taught by Iwan Russell-Jones. Bible and Culture costs €350–€500 per week, depending on whether you choose hostel or hotel accommodation. Register by April 30 to get a 10% early bird discount! More information
EXPOSITIE GLAS: VERSTILD WATER – 9 t/m 24 maart, Kasteel Cannenburch, Maarten van Rossumplein 4, Vaassen: expositie Glas: Verstild Water. De Glaskunstexpositie, georganiseerd door Stichting Glaskunst, brengt bezoekers van kasteel Cannenburch een unieke kans om de magie van glas te ervaren. Elk kunstwerk weerspiegelt de creativiteit en vakmanschap van gerenommeerde kunstenaars. De expositie brengt een gevarieerde en boeiende reis door de rijke geschiedenis en de hedendaagse ontwikkelingen binnen de glaskunst. Een unieke tentoonstelling op een bijzondere locatie! Dompel jezelf onder in de wereld van glaskunst van o.a. Annemiek Punt, Bibi Smit, Richard Price, Willem Heesen, Paul Funcken, Susan Hammond, Anne Notebaert, Anne Büscher, Arrie Huijgen, Simsa Cho, Tomas Hillebrand, Ben Vollenberg én 12 talenten van de Rietveld Academie. De Glaskunstexpositie is dagelijks te bezoeken tussen 11.00 – 17.00 uur. Let op: het kasteel is op maandag gesloten. Museumkaarthouders ontvangen op vertoon van de Museumjaarkaart gratis een catalogus (één per stel/adres – zolang de voorraad strekt). Meer info
MARTIJN VAN DUIFHUIZEN OP DE KunstRAI – 27 maart - 1 april, KunstRAI Amsterdam: Martijn van Duifhuizen. Het laatste weekend van maart is er de KunstRAI waarin ik dit keer een solostand heb bij Gallery 9 waarin elf werken te zien zullen zijn waaronder twee werken van drie meter en ook nieuw (brei)werk. Momenteel brei ik in wit met ‘de luie wijvensteek’. Prachtig, zo’n uitdrukking! Ik weet natuurlijk niet in hoeverre dit ‘rolbevestigend’ is. U kunt hier alvast een gratis entreekaart reserveren. Welkom!
THE RIO SUMPUL MASSACRE MEMORIAL IN LEUVEN – Tot 29 maart ontvangt KADOC, Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving te Leuven, de collaboratieve tentoonstelling The Rio Sumpul Massacre Memorial in de kapel, met een scala aan architecturale tekeningen en maquettes, schilderijen, keramiek, borduurwerken, prints, getuigenissen en foto’s. Ze biedt een uitgebreid inzicht in het project en de veelzijdige context ervan. Op dinsdag 19 maart om 18u30 bent u van harte welkom om deze tentoonstelling te bezoeken. De architecten staan u dan graag te woord. U kunt zich aanmelden via dit webformulier.
Op 14 mei 1980 vermoordden het Salvadoraanse leger en paramilitaire groepen meer dan zeshonderd burgers in Las Aradas, Chalatenango. Dat incident, bekend als het Bloedbad van Rio Sumpul, was een van de vele dieptepunten van de burgeroorlog die tot 1992 duurde. Enkele weken voordien, op 24 maart 1980, was Óscar Romero, aartsbisschop van San Salvador en recent eredoctor van KU Leuven, vermoord. Sinds 2017, bijna veertig jaar later, wordt op vraag van en in samenwerking met de lokale gemeenschappen gewerkt aan een herdenkingsplek in Las Aradas. De realisatie van het participatieve ontwerp gaat uit van het internationale initiatief Surviving Memory in Postwar El Salvador. Asociación Sumpul, die de lokale gemeenschappen vertegenwoordigt, werkt daartoe samen met KU Leuven, Western University Canada, Universidad de El Salvador, lokale kunstenaars en het architectenbureau AgwA (België) met Evelia Macal (België/El Salvador).
Dit evenement maakt deel uit van de Romero Day, een jaarlijks initiatief van KU Leuven met wisselende activiteiten over internationale solidariteit en rechtvaardigheid ter herdenking van de vermoorde aartsbisschop. In dat zelfde kader wordt op dinsdag 26 maart om 20 uur in KADOC Revolutie in Rio gepresenteerd. Conrad Detrez tussen God en guerrilla, samba en saudade van Peter Daerden. Auteur, historicus en KADOC-medewerker Kristof Smeyers gaat met hem in gesprek. Bij die gelegenheid is de expo The Rio Sumpul Massacre Memorial ook toegankelijk, met een van de samenstellers als gids. U kan zich hier inschrijven voor de boekvoorstelling
STATIONS OF THE CROSS HENGELO OP RTV OOST – Lees een kort artikel en bekijk een video. Meer informatie:
STATIONS OF THE CROSS HENGELO – T/m 30 maart op vrijdag- en zaterdagmiddag van 12:00 uur tot 16:00 uur. De internationale tentoonstelling Stations of the Cross vindt in 2024 – na edities in Londen, Washington DC, New York, Amsterdam, Deventer en Toronto – in Hengelo plaats. Deze hedendaagse kunstpelgrimage verbeeldt de weg van kwetsbaarheid en levenskracht. De wandelroute Stations of the Cross voert als een Via Dolorosa door de voormalige industriestad Hengelo langs veertien kunstwerken die doen denken aan de kruiswegstaties over Jezus’ lijden en sterven. De wandeling is een kunstzinnige, contemplatieve pelgrimstocht. Elke stap en elk kunstwerk herinneren eraan hoe kwetsbaar de mens is. Oorlog, onrecht en eenzaamheid zijn van alle tijden, maar altijd weer zullen er mensen zijn die zich inzetten voor vrede, gerechtigheid en naastenliefde. Veertien kunstenaars verbeelden het lijden van Jezus en van mensen in onze tijd. De route voert de bezoekers langs culturele, historische, maatschappelijke en religieuze organisaties in Hengelo. Meer informatie (ook over de te lopen route): zie https://faces-isee-faces.nl/, https://www.facebook.com/artstationsofthecross of via e-mailadres info@faces-isee-faces.nl.
DE SCHEPPING VAN DE WETENSCHAP – T/m 2 juni, Museum Catharijneconvent, Utrecht: De schepping van de wetenschap. Tussen religie en wetenschap heeft het altijd geknetterd. De twee hebben innig samengewerkt maar kunnen ook keihard botsen. En tot op de dag van vandaag hebben ze onverwacht veel met elkaar gemeen. Hoe zit dat? Ga vanaf februari 2024 mee op een fascinerende reis door de geschiedenis. Dwaal langs eeuwenoude wetenschappelijke instrumenten, zeldzame manuscripten en intrigerende kunst. Ontdek hoe de ontwikkeling van de moderne wetenschap in West-Europa niet kan worden begrepen zonder kennis over de invloed van religie. Je wordt uitgenodigd om steeds met een andere blik naar de geschiedenis en naar jezelf te kijken. www.catharijneconvent.nl
MARINA ABRAMOVIC IN HET STEDELIJK – 16 maart t/m 14 juli, Stedelijk Museum Amsterdam: Marina Abramović. Dompel je onder in de wereld van de legendarische Marina Abramović, in het grootste overzicht ooit in Nederland! Ruim 60 sleutelwerken tonen de ontwikkeling van het indrukwekkende oeuvre van de pionier van de performancekunst in de afgelopen vijftig jaar: van haar vroege werk, dat ze maakte in het voormalige Joegoslavië en in Amsterdam, tot de baanbrekende performances met haar partner Ulay en het solowerk waar ze nog steeds actief mee is. Lees meer
ANDRES SERRANO IN GRONINGEN – 23 maart t/m 5 november, Forum Groningen, Nieuwe Markt 1, Groningen: Andres Serrano: America & Trump. Deze expositie bestaat uit een unieke samenstelling van drie werken van Andres Serrano, die voor het eerst samen te zien zijn. Samen vormen ze een reflectie op de Amerikaanse maatschappij en Donald Trump. Te zien zijn: 1. De fotoserie America (2001-2004). Andres Serrano werkte meer dan drie jaar aan de fotoserie America met portretten van onbekende en bekende Amerikanen: van brandweerman tot drugsverslaafde en van Yoko Ono tot Donald Trump. Door de lens van Serrano laten ze ieder op hun eigen wijze het gezicht van Amerika zien. 2. De multimedia-installatie The Game: All Things Trump (2018-2019). Serrano’s multimedia-installatie toont het universum dat Donald Trump vanaf de jaren ’80 voor zichzelf heeft opgebouwd. Het bestaat uit een indrukwekkende collectie van meer dan duizend objecten die Serrano via veilingen, eBay en mond-tot-mondreclame wist te verzamelen. Van hotel- en casino-souvenirs van het merk Trump, tot sportmemorabilia, gokautomaten en gesigneerde tijdschriftcovers en foto’s. 3. De film Insurrection (2022). Insurrection is Serrano’s eerste filmproject. Hij maakte de film als reactie op de gebeurtenissen van 6 januari 2021, toen een protestbijeenkomst tegen de verkiezingsuitslag van november 2020 uitmondde in de bestorming van het Capitool. Universele thema’s als dood, geloof, seks en geweld vormen een rode draad in Serrano’s werk. Lees meer
100 HEADS IN ALKMAAR – 29 maart t/m 12 mei, Grote Kerk Alkmaar: Petra Kruijt – 100 Heads. Met haar serie 100 portretten maakt Petra Kruijt een statement tegen de gefotoshopte wereld. Er is geen enkel tijdschrift meer waarin geen bewerkte foto’s staan, meisjes beginnen steeds jonger aan plastische chirurgie en we vinden dit met z’n allen steeds normaler. Om een tegengeluid te bieden schildert Petra Kruijt daarom echte mensen. Juist in deze imperfectie ligt voor haar de schoonheid. Deze gratis tentoonstelling is te zien in de consistorieruimte van de Grote Kerk Alkmaar. https://museumtijdschrift.nl/tentoonstellingen/petra-kruijt-100-heads/
ARTWAY BLOG – ‘Hoe kunst werkt’ door Hilary Brand en Adrienne Dengerink Chaplin. In hoofdstuk 13 van het boek Art and Soul gaan de schrijvers in op de vraag hoe kunst gedefinieerd zou kunnen worden. Wat hebben een standbeeld van Michelangelo, een schilderij van Matisse en een installatie van Damien Hirst gemeenschappelijk zodat ze onder een en dezelfde noemer gevangen kunnen worden? Voor velen is dit inderdaad niet mogelijk en wordt de vraag dan ook als irrelevant afgedaan. Voor estheticus Calvin Seerveld gaat het echter niet zozeer om de vraag ‘wat’ kunst is als om de vraag ‘hoe’ kunst werkt. Lees meer
Bekijk meer actuele tentoonstellingen, symposia, lezingen, boeken, podcasts, video's, ArtWay nieuws en meer, hier
ArtWay is een website met materiaal voor kerken en individuen die kunst en geloof met elkaar willen verbinden.
ARTWAY: OPENING EYES, HEARTS AND MINDS
Andere recente meditaties:
- april 2024: Richard Hutten: S(h)it on It
- april 2024: Het kruis van Damiano
- maart 2024: James Tissot: Maria Magdalena
- februari 2024: Güler Ates: Blanket I
Voor meer beeldmeditaties, klik onder Kunstenaars