Einde en nieuw begin
door Norita Pinas
Mijn werk is geworteld in het Surinaamse binnenland – een plek van diepe verbondenheid met natuur, spiritualiteit en strijd. Ik ben geboren in het bosnegerdorp Moengotapoe, waar Winti en katholicisme in elkaar overvloeien en groeide op tussen twee werelden: het regenwoud en de stad Paramaribo, in een Evangelische Broedergemeente-gezin. Deze gelaagde identiteit vormt de basis van mijn kunstenaarschap.
Voor mij is het regenwoud heilige grond – door God gegeven, bewaker van mijn voorouders, maar vandaag bedreigd door economische machten. In mijn werk geef ik stem aan wat dreigt te verdwijnen: landschappen, verhalen, rituelen en herinneringen. De naam ‘Bosneger’, ooit opgelegd binnen een koloniaal systeem, draag ik bewust en met trots. Het is geen verleden tijd, maar levend erfgoed – een bron van kracht, verzet en identiteit.
Mijn thematiek cirkelt rond verlies, rouw en herinnering, maar ook rond de spanning tussen religie, zelfbeeld en maatschappelijke verwachtingen. In het dorp waar ik opgroeide, waren beelden nooit slechts versiering. Ze droegen betekenis, heling, richting. Dat beeldend denken is ook mijn manier van werken.
Ik beschouw het doek als een heilige ruimte. Elk werk ontstaat in lagen – soms als schilderij, soms als installatie – maar altijd geworteld in voorouderlijke kennis. Ik zie mezelf niet als maker, maar als medium. Een geroepene, tastend langs de randen van het zichtbare en het onzegbare. Mijn werk zoekt niet naar antwoorden, maar opent vragen. Het nodigt uit tot kijken, voelen en herinneren.
Sinds 1988 woon en werk ik in Nederland. Vanuit die positie tussen werelden blijf ik zoeken naar beelden die dragen, verbinden en getuigen.
As You Know Him
Er zijn momenten waarop beelden ontstaan vanuit een innerlijke noodzaak – niet omdat ik iets wil laten zien, maar omdat iets gezien wil worden. As You Know Him is daar een voorbeeld van.
Het werk begon met twijfel. Ik wilde iets maken dat geworteld is in mijn cultuur, in het denken en handelen dat ik heb meegekregen. Maar tegelijk was er een terughoudendheid: mag ik dit tonen? Wat gebeurt er als ik het wél doe? Die spanning zit in het werk zelf. Er zijn ringen, lagen, een beweging naar binnen. Je mag dichtbij komen, maar niet alles is onmiddellijk zichtbaar. Het voorhangsel verbergt – niet uit censuur, maar als een uitnodiging tot respectvolle benadering.
De installatie is opgebouwd uit elementen die voor mij functioneren als woorden. Ze vormen een taal die ik gebruik om mijn binnenwereld te articuleren, in beelden die niet altijd eenduidig zijn – en dat hoeven ze ook niet te zijn.
In dit werk gaat het ook over geloof. Niet alleen in religieuze zin, maar in de bredere betekenis: geloven in beelden, in betekenissen, in wat er niet meteen tastbaar is. Hoe verhoudt dat geloof zich tot de wereld om ons heen, tot wat gezegd mag worden en wat liever niet? Het zijn vragen die ik niet beantwoord, maar die ik wel wil blijven stellen.
Praise
Prijs hem …
Prijs hem voor de twijfels die hij zaait
Voor de grijze lucht,
Prijs hem in het onverlichte deel van je hart
Wanneer alle vogels stoppen met zingen
Prijs hem in de hitte van het vuur
Dat je van binnen zou moeten verwarmen
Prijs hem voor zijn naïviteit
Prijs hem …
Dit is een van een serie van drie hangmatten. Voor mij staat de hangmat symbool voor de machteloosheid waarmee we ons neerleggen.
Birth of the Soul
…verlichting
Nieuw zicht
Iets wonderlijks
Iets verwachtingsvol
Een teken van het einde
Een aankondiging van een nieuw begin …
Een werk uit de voortschrijdende serie van De Geboorte. In deze reeks werken onderzoek ik het onzichtbare: dat wat zich niet zomaar laat vatten in vorm, taal of begrip. De geboorte vormt het centrale motief – niet als een enkel moment, maar als een voortschrijdend proces van innerlijke openbaring, verlies en verwachting.
Soms is het een geest die geboren wordt, dan weer een ziel – soms is het enkel een rimpeling in het landschap, een fluistering uit de aarde, of de machteloze houding van een lichaam dat neerligt in overgave. De werken dragen sporen van het hemelse en het aardse, van het mysterie en het alledaagse, van lof en twijfel.
In beeld en woord probeer ik een ruimte te openen waarin het ongrijpbare zich toch even laat aanraken. Wat zie je wanneer je niets kunt benoemen? Wat voel je wanneer je stilvalt bij iets dat lijkt te spreken – zonder stem?
Een uitnodiging: om stil te staan bij het niet-weten, om de geboorte van iets nieuws – in jezelf of daarbuiten – te herkennen in vormen, kleuren en lagen die meer suggereren dan verklaren.
*******
Norita Pinas: As You Know Him, installatie, uit de voortschrijdende reeks ‘Het einde Op zoek naar het begin’, eerste uitvoering 2013.
Norita Pinas: Praise, 2013, 160x200 cm, olieverf op doek/ hangmat.
Norita Pinas: Birth of the Soul, 2011, 75x115 cm, olieverf op doek.
Norita Pinas is geboren in Albina Suriname en getogen in Moengotapoe. Op jonge leeftijd moest zij in Paramaribo gaan wonen voor westerse scholing. In 1987 vertrok zij door de wantoestanden in Suriname naar Frans-Guyana en heeft geholpen bij het opzetten van scholen in de vluchtelingenkampen. In 1993 rondde Pinas de opleiding Textiele Werkvormen af aan de Hoge School van Amsterdam. Pinas studeerde in 2013 af aan The Royal Academy of Art in Den Haag. Haar werk is doordrenkt van beelden die voortvloeien uit haar etnische Bosneger (Marron) achtergrond. In haar werk komt de gelaagdheid naar voren van de brede religieuze erfenis van de verschillende werelden waarin zij is grootgebracht. In haar beelden onderzoekt zij de materie om het visueel onzichtbare zichtbaar te maken. https://www.noritapinas.nl/
.jpeg)
